Πολιτιστικό Κέντρο Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Κύπρου
Πραγματοποιήθηκε τη Δευτέρα 5 Δεκεμβρίου στο κατάμεστο από κόσμο Πολιτιστικό Κέντρο του Ευρωπαϊκού Πανεπιστήμιου Κύπρου η παρουσίαση του βιβλίου, του Φοίβου Νικολαΐδη, «Μυστικός Όρκος Σιωπής».
Το βιβλίο θα παρουσίαζε ο Υπουργός Παιδείας Πρόδρομος Προδρόμου, αλλά λόγω εκτάκτου κωλύματος το παρουσίασε ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών Νίκος Χριστοδουλίδης. Σύντομο χαιρετισμό έκανε ο Δρ Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, Καθηγητής & Κοσμήτορας Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Λευκωσίας. Συντονίστρια της εκδήλωσης ήταν η δημοσιογράφος Πέτρα Αργυρού. Αποσπάσματα από το βιβλίο διάβασαν ο ραδιοφωνικός παραγωγός Μίκης Κασάπης και η ηθοποιός Μαρία Μουστάκα. Στο πιάνο η Έφη Τσαγγαρίδη. 
Ένα νέο, συνταρακτικό ιστορικό μυθιστόρημα για μια απελπισμένη αναζήτηση που διήρκεσε για τρεις γενιές. Στο νέο μυθιστόρημα του συγγραφέα Φοίβου Νικολαΐδη «Μυστικός Όρκος Σιωπής», τρεις γενιές αναζητούν απεγνωσμένα τα χνάρια ενός αγωνιστή κατά τη διάρκεια του τιτάνιου Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955 -59, η τύχη του οποίου συσκοτίζεται υπό το βάρος του όρκου σιωπής των παλιών του συναγωνιστών. Ένα έργο που ανασυνθέτει αριστοτεχνικά μια εποχή γεμάτη μυστήριο, αβεβαιότητες και τραύματα, βασισμένο σε μια συγκλονιστική αληθινή ιστορία.
Ο «Μυστικός Όρκος Σιωπής», αποτέλεσμα εκτεταμένης έρευνας και μελέτης μιας ανθρώπινης τραγωδίας, σκόπιμα καταλήγει -μέσω της αφήγησης- να γίνει σαν παραμύθι, μία παραμυθία, δηλαδή παρηγοριά και ελπίδα.
Σε πολλές χώρες με παρόμοια ιστορικά γεγονότα υπήρχαν αναθεωρήσεις και αποκαταστάσεις ανθρώπων μετά από 100 και 150 χρόνια. Η διαδικασία αυτή δεν σταματά ποτέ σ’ ένα ευνομούμενο κράτος γιατί η αποκατάσταση του δικαίου -έστω και εκ των υστέρων- είναι υποχρέωση που δεν παραγράφεται.
Η σκοτεινή πλευρά των πραγμάτων πάντα πίσω από ένα υπερυψωμένο τείχος σιωπής κρύβεται… Στο ερώτημα «ποια είναι η αποστολή της λογοτεχνίας» μερικοί απαντούν: «Να εγείρει ηθικά διλήμματα και να προσπαθήσει να τα κατανοήσει. Όχι να ορίσει τι είναι ηθική. Ούτε να δώσει απαντήσεις. Αλλά να θίξει ηθικά ζητήματα».
Αν μπορούσα να το θέσω ποιητικά, θα έλεγα ότι: «Αποστολή της λογοτεχνίας είναι, να μας οδηγεί στην άνοιξη των ιδεών»…
Το βιβλίο διατίθεται στα βιβλιοπωλεία: Πολιτεία, Πρωτοπορία, Ιανός, Public, Books Plus, Ευριπίδης Κηφισιάς και Ευριπίδης στο Χαλάνδρι στην Αθήνα. Στη Θεσσαλονίκη στα βιβλιοπωλεία: Ιανός, Public και Πρωτοπορία. Επίσης από τον εκδότη https://www.pigi.gr/.../alithini-istoria-mystikos.../...
Στην Κύπρο θα το βρείτε στα βιβλιοπωλεία Πάργα σε όλη την Κύπρο. Τηλ.: 22 327 740
Συντονισμός Παρουσίασης από Πέτρα Αργυρού
Καλησπέρα σας,
Σας καλωσορίζω στην αποψινή παρουσίαση του βιβλίου του Φοίβου Νικολαΐδη «Μυστικός όρκος σιωπής». Σας καλωσορίζω, σ' ένα ταξίδι στον χρόνο, σε μια αναμόχλευση της μνήμης ενός σπουδαίου αγώνα για ελευθερία και Ένωση με τη μάνα Ελλάδα, αλλά και σε μια αγωνιώδη και ψυχοφθόρα πορεία τριών γενεών για δικαίωση ενός άδολου πατριώτη, που χάθηκε αιφνιδίως ένα βράδυ του Οκτώβρη του 1958.
Χάθηκε άραγε στις δυνάμεις του σκότους της Intelligence Service και των εδώ χαμερπών πρακτόρων της; Εκτελέστηκε άραγε από χέρια αδερφικά κι’ έμεινε η αλήθεια μετέωρη στον όρκο σιωπής των συναγωνιστών του; Απόψε, θα βρεθούμε αντιμέτωποι με σκληρές πραγματικότητες. Θα βρεθούμε αντιμέτωποι με την εσωτερικά επαχθή, πλην όμως δίκαιη αναγνώριση πως το μεγαλύτερο παράσημο, η πιο υψηλή τιμή και η πιο ευωδιαστή δάφνη εκτός από την ελευθερία, είναι η ανθρωπιά.
Είναι με ιδιαίτερη χαρά που ανταποκρίθηκα στο κάλεσμα του Φοίβου Νικολαΐδη να συντονίσω αυτήν την εκδήλωση. Διαβάζοντας, όμως, το βιβλίο του, αντιλήφθηκα πως πράγματι όταν τελειώνει η ελπίδα, αρχίζει η αξιοπρέπεια... Και αυτήν την οδό ακολούθησαν απαρέγκλιτα οι ήρωες του βιβλίου, απέναντι στους οποίους αισθάνθηκα ηθική ευθύνη.
Την εκδήλωση, τιμά απόψε ο Καθηγητής και Κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Λευκωσίας Αχιλλέας Αιμιλινίδης, ο οποίος θα μας απευθύνει χαιρετισμό.
Χαιρετισμός Δόκτωρος Αχιλλέα Αιμιλιανίδη
Ο Φοίβος Νικολαΐδης είναι βέβαια γνωστός συγγραφέας και χαλκέντερος αρθρογράφος στον ημερήσιο τύπο. Το νέο του μυθιστόρημα είναι κυπρολογικού ενδιαφέροντος με αφορμή τον αγώνα της ΕΟΚΑ. Ο κεντρικός ήρωας του μυθιστορήματός του χάθηκε μυστηριωδώς και αναζητείται από την οικογένειά του, πρώτη τη σύζυγο, μετά τον γιο του και στο τέλος την εγγονή του.
Η αναζήτηση αγνοούμενων προσώπων δεν είναι δυστυχώς άγνωστη έννοια στην Κύπρο και για τον λόγο αυτό τα όσα γράφει περιγράφουν και τον προσωπικό αγώνα πολλών οικογενειών για αναζήτηση της τύχης των αγαπημένων τους προσώπων. Στο βιβλίο τίθεται, μεταξύ άλλων, το κεντρικό θέμα του τρόπου με τον οποίο επηρεάζεται η συλλογική μνήμη, και η ιστορική αλήθεια τυγχάνει αναζήτησης.
Η αναζήτηση της αλήθειας είναι ένα στοιχείο που με προβληματίζει πάντοτε όποτε ασχολούμαι με την ιστορική έρευνα, αλλά και στο πλαίσιο δικαστικών διαδικασιών. Το αφήγημά που εκφράζει ο καθένας επηρεάζεται από σκοπιμότητες, προσπάθειες αυτοδικαίωσης ή και απλά παιγνίδια της μνήμης ώστε να μην είναι καθόλου απλή η αναζήτηση της αλήθειας και να μην μπορείς ποτέ να είσαι πλήρως βέβαιος για το τι συνέβη.
Στην ιστορία τα πάθη και ο τρόπος αντίληψής τους επηρεάζουν τη συλλογική μνήμη και τον τρόπο κατανόησης του ρόλου των προσώπων μέσα στην ιστορία. Άλλο βέβαια η αναζήτηση της αλήθειας και άλλο η κομματική εκμετάλλευση της ιστορίας.
Στις μελέτες γενοκτονίας λέγεται συχνά ότι η πρώτη γενιά που επιβίωσε σιωπά διότι είναι πολύ κοντά στα γεγονότα και τη βαραίνουν, η δεύτερη αναζητά αλλά συγκρατημένα και η τρίτη γενιά είναι αυτή που δυναμικά πλέον αναζητεί την αλήθεια. Αυτό υπάρχει εν μέρει στην κλιμακωτή εξέλιξη των πρωταγωνιστών του Φοίβου από τη σύζυγο, στον γιο στην εγγονή που αντιπροσωπεύει την τρίτη γενιά. Και βέβαια εδώ τίθεται και το ζήτημα της ηθικής αποκατάστασης, όποτε αυτή ενδείκνυται.
Χαρακτηριστικά παραπέμπω στην πρόσφατη αναγνώριση τον Μάρτιο του 2021 από τον Πρόεδρο Μακρόν «εξ ονόματος της Γαλλίας» της δολοφονίας του Αλγερινού Αλί Μπουμεντζέλ από τον γαλλικό στρατό το 1957. Η ενέργεια αυτή θεωρήθηκε ότι συνέβαλλε στην αποκατάσταση της ιστορικής αλήθειας και όπως τονίστηκε από τον Γάλλο Πρόεδρο κανένα πολιτικό έγκλημα δεν μπορεί να αποσιωπηθεί όσα χρόνια και αν περάσουν.
Πέτρα Αργυρού
Το μυθιστόρημα του Φοίβου Νικολαϊδη, το οποίο είναι βασισμένο σε αληθινά γεγονότα, επιχειρεί να ξετυλίξει το κουβάρι και να οδηγηθεί στην αλήθεια για το πραγματικό τέλος και την τύχη ενός νέου, που εντάχθηκε με ενθουσιασμό, αγνότητα, πίστη και πλήρη συναίσθηση της ευθύνης στον αγώνα της ΕΟΚΑ για αποτίναξη βρετανικού ζυγού και αυτοδιάθεση.
Λένε, όμως, πως όπου κάνει την εμφάνιση της η σιωπή, τότε αποχωρεί η ελπίδα για αλήθεια…
Ο συγγραφέας Φοίβος Νικολαΐδης γεννήθηκε στη Λευκωσία. Σπούδασε οικονομικά στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, με μετεκπαίδευση στη Διοίκηση Επιχειρήσεων και παράλληλη θήτευση στη Σχολή ΜΜΕ του Πανεπιστημίου της Μινεσότα. Εξέδωσε δύο ακόμη βιβλία, έγραψε θεατρικά έργα και αρθρογραφεί σε Ελλάδα και Κύπρο. Είναι ιδρυτικό μέλος της «Ένωσης Νέων Επιστημόνων», του Κυπριακού Κέντρου Μελετών και του Συνδέσμου Κυπροφιλανδικής Φιλίας. Διατελεί Πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου συγγραφέων τουρισμού και υπήρξε κατά καιρούς διοικητικός σύμβουλος ημικρατικών και μη κυβερνητικών οργανισμών. Καλώ τον. κ. Νικολαΐδη για την αντιφώνησή του.
Ο υπουργός Παιδείας, ο οποίος επρόκειτο να προβεί στην παρουσίαση του βιβλίου, δυστυχώς, λόγω έκτακτου κωλύματος δεν είναι απόψε μαζί μας.
Είναι, όμως, ο πρώην υπουργός Εξωτερικών, Νίκος Χριστοδουλίδης, τον οποίο και καλώ να βάλει την ψηφίδα της δικής του οπτικής για το βιβλίο.
Παρουσίαση βιβλίου από τον Νίκο Χριστοδουλίδη
Αποσπάσματα
Η δημιουργικότητα και η συγγραφική έφεση του φίλου Φοίβου Νικολαΐδη, ξεκίνησε από τα ανήσυχα νιάτα του, γράφοντας ασταμάτητα κείμενα, άρθρα, μελέτες, θεατρικά έργα και βιβλία.
Το βιβλίο το οποίο παρουσιάζουμε σήμερα βασίζεται σε μια αληθινή ιστορία που συνέβη κατά τη διάρκεια του ηρωικού Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59 αλλά και των γεγονότων που επακουλούθησαν. Προσωπικές ιστορίες με δραματικό φόντο που ποτέ δεν ξεχνιούνται, και αγώνες που ποτέ δεν παραγράφονται.
Ο συγγραφέας, υφαίνοντας τον ιστό της ιστορίας του, με τρόπο περίτεχνο, μετακινούμενος από χώρο σε χώρο και από τόπο σε τόπο, ταξιδεύει τον αναγνώστη από τα χρόνια της Αγγλοκρατίας μέχρι σήμερα, ξεδιπλώνοντας την πρόσφατη ιστορία της πατρίδας μας. Δένει πραγματικά γεγονότα με την ιστορία και τον μύθο και με τρόπο παραστατικό μεταφέρει τον αναγνώστη στο 1955 και στην απαρχή του ένοπλου απελευθερωτικού αγώνα εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών. Με παραστατικές περιγραφές, με λόγο σαφή και κατανοητό για όλους, μας ταξιδεύει στην ίδρυση της ΕΟΚΑ, στο ρόλο των πρωτεργατών και πρωταγωνιστών του αγώνα, στις άνισες μάχες, στους μάρτυρες της αγχόνης, στους πολιτικούς καταδίκους, στη συμβολή όλου του κυπριακού λαού, ειδικότερα των νέων που αγκάλιασαν με θέρμη τον ηρωικό αγώνα της ΕΟΚΑ.
Η ιστορική μνήμη και η εξέλιξη των γεγονότων του βιβλίου που παρουσιάζουμε απόψε υφαίνεται γύρω από τη ζωή και την ιστορία του Φίλιου Δαφνιώτη, ενός νέου που με ενθουσιασμό εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ και στον απελευθερωτικό αγώνα κατά των Άγγλων αποικιοκρατών, ο οποίος χάθηκε μυστηριωδώς χωρίς να γνωρίζει οποιοσδήποτε τι απέγινε. Φήμες τον ήθελαν να εκτελείται από συναγωνιστές του για να μην προδώσει. Οι ίδιοι οι συναγωνιστές του όμως δηλώνουν άγνοια και επιμένουν στον όρκο σιωπής. Η γυναίκα του Αντιγόνη τον αναζητά παντού χωρίς επιτυχία. Υπομένει καρτερικά το βαρύ φορτίο του στιγματισμού της προδοσίας.
Τη λύση του μυστηρίου αναλαμβάνει στη συνέχεια ο γιος της Θάσος. Όπως αναφέρει και ο ίδιος ο συγγραφέας, «Μέσα στο σκοτεινό πηγάδι των πληροφοριών που αντλεί, έρχεται αντιμέτωπος με καλά κρυμμένα μυστικά. Αλήθειες ευλογημένες και ψευτιές καταραμένες έγιναν ένα και σαν άγριες μέλισσες τον περιτριγυρίζουν σε μια διαρκή και επώδυνη διαδικασία αναζήτησης. Στο τέλος, δεν ψάχνει ενόχους ούτε το πώς και το γιατί, αλλά τα λείψανα του πατέρα του. Απογοητευμένος από ανθρώπινες συμπεριφορές, δίνει τη σκυτάλη της αναζήτησης στην κόρη του Φιλιώ, η οποία αναλαμβάνει δράση. Στην προσπάθειά της ν’ ανακαλύψει το σκοτεινό μυστικό, ρίχτηκε ακάθεκτη στο λαβύρινθο του περίεργου αινίγματος, χωρίς να κρατεί την άκρη του νήματος». Όπως αναφέρεται και στον πρόλογο του βιβλίου: «Τρεις γενιές αναζητούν απεγνωσμένα τον εξαφανισμένο ήρωά τους, στη σκιά ενός εφιαλτικού κώδικα σιωπής».
Το βιβλίο είναι αποτέλεσμα μιας φροντισμένης και ιδιαίτερα προσεκτικής δουλειάς. Ξεχωρίζω μια μικρή παράγραφο από τα πρώτα κεφάλαια: «Εσύ ποτέ δεν θα πρόδιδες κανένα και για τίποτα. Άλλοι Ιούδες έχουν αυτό το ελεεινό προνόμιο».
Αφού πήρε μια βαθιά εισπνοή ξεφύσησε με ανακούφιση: «Παράξενο είναι, το κακό συνέχεια να πολεμά το καλό. Σήμερα πήρα ακόμη ένα γερό μάθημα!».
Όπως ομολογεί ο ίδιος ο συγγραφέας, Φίλες και Φίλοι, η συγγραφή αυτού του βιβλίου ήταν ένα πολύ δύσκολο εγχείρημα και μια επίμονη προσπάθεια, γιατί είχε να κάνει με ανθρώπινες ευαισθησίες, συναισθήματα και ακλόνητα πιστεύω βαθιά ριζωμένα.
Έτσι, έπρεπε να ανιχνεύσει τις μυστικές φωνές, του εσώτερου κόσμου δηλαδή, των πρωταγωνιστών και της -παράξενης πολλές φορές ανθρώπινης συμπεριφοράς- και σαν σπαραγμό ψυχής, να συνθέσει τα επί μέρους κομμάτια της ιστορίας και να τα ταξινομήσει σε δέκα κεφάλαια, γεμάτα νοήματα και πολλαπλά μηνύματα. 
Σταθερή και συνεχής προσπάθεια, ήταν να περάσουν σκέψεις και ιδέες. Γράφει χαρακτηριστικά στην αρχή του βιβλίου του ο συγγραφέας: «Όταν κυριαρχεί το σκοτάδι, αλλάζουν τα πάντα ακόμη και η λογική». Πολύ επίκαιρο και στις μέρες μας και μια κυρίαρχη τοποθέτηση, που προσδιορίζει αυτόματα τη σκοτεινιά της ιστορίας που διαπραγματεύεται. Η μεγάλη προσπάθεια που γίνεται μέσα από τα μαρτυρούμενα, -αλλά προπάντων τα επιμελώς αποκρυπτόμενα- είναι, να ριχτεί άπλετο φως στο απόλυτο σκοτάδι, χωρίς να δραπετεύει η λογική.
Ο Φοίβος Νικολαΐδης, με τον ρέοντα μυθιστορηματικό του λόγο, προβάλλει την γνήσια αγάπη για τον τόπο τους, τα ήθη, τα έθιμα και τις παραδόσεις των Ελλήνων της Κύπρου. Μέσα από τη γλαφυρή αφήγηση και τη φυσική ροή της πένας του, οι εικόνες ζωντανεύουν μπροστά μας, μεταφέροντας τον αναγνώστη στο κλίμα της εποχής.
Αναφέρει ο συγγραφέας στο βιβλίο του: «Το παρελθόν μετατρέπεται σε μέτρο σύγκρισης με το σήμερα, τονίζοντας την αιώνια αλήθεια ότι το παρελθόν προσδιορίζει σε μεγάλο βαθμό το παρόν αλλά και το μέλλον…».
Με αγάπη πολλή για τον τόπο και σεβασμό στην ιστορία, χρησιμοποιείται η συγγραφική αποτύπωση με έναν ιδιαίτερα ελκυστικό τρόπο και ύφος, επιλέγοντας τα μηνύματα να είναι φωτοδότες του ωραίου και του καλού.
Η επιτυχία της γραφής του Φοίβου Νικολαΐδη αποτυπώνεται πάνω στην έντονα εκφραστική συμπεριφορά των προσεκτικά επιλεγμένων λέξεων, που ξαναζωντανεύουν γλυκές ή πικρές θύμησες από παλιά, δίνοντας η κάθε μια το δικό της χαρακτήρα και στίγμα.
Η πικρή αυτή ιστορία, με καθαρό πνεύμα, μετουσιώνεται σε φιλοσοφική ενατένιση και προσφέρεται για σύγχρονο προβληματισμό. Παρά τα αξεπέραστα αδιέξοδα που δημιουργούν οι υπαρκτές αντιθέσεις ο Φοίβος Νικολαΐδης δεν σταματά και δεν παραδίδεται. Βρίσκει λύσεις και διεξόδους όχι διαφυγής, αλλά πάλης με την «αντίπερα όχθη» των πραγμάτων σ’ ένα αγώνα του καλού έστω δύσκολο και γεμάτο αγκάθια.
Ανάγνωση Αποσπασμάτων από το Βιβλίο
Πέτρα Αργυρού: Με τον ήχο της ψυχής του ο Φίλιος δηλώνει 67 χρόνια τώρα «παρών». Παρών δήλωσε στο κάλεσμα της πατρίδας, παρών εξακολουθεί να δηλώνει, αξιώνοντας δικαίωση. Αποσπάσματα από το βιβλίο θα μας αναγνώσουν τώρα, οι αγαπημένοι Μίκης Κασάπης και Μαρία Μουστάκα.
Μαρία Μουστάκα
Η παρέλαση ήταν προς το τέλος της. Αμέτρητα φύλλα δάφνης έπεφταν βροχή από το έξαλλο πλήθος που ζητωκραύγαζε με μανία. Οι τελευταίοι αγωνιστές περνούσαν καμαρωτοί γεμάτοι υπερηφάνεια.
«Δεν τον βλέπω πουθενά. Δεν μπορεί», ψέλλισε απελπισμένα. Συγκέντρωσε όση δύναμη τής είχε απομείνει κι αγκάλιασε τη μητέρα της: «Κάποιο λάθος πρέπει να έχει γίνει», της είπε με παράπονο.
Αν δεν γυρίσει ορκίζομαι εδώ μπροστά σας ότι θα παλέψω να τον βρω». Δεν τολμούσε να πει ζωντανό ή νεκρό… κι έσφιξε τη γροθιά της. Η καρδιά της Αντιγόνης χτυπούσε τώρα ακόμη πιο δυνατά. Όταν πέρασε από μπροστά της και ο τελευταίος αγωνιστής, η γη άρχισε να φεύγει κάτω από τα πόδια της.
Κοίταξε αποσβολωμένη προς το μέρος που χάθηκαν από τα μάτια της οι τελευταίοι αγωνιστές, όπως κοιτάζει λυπημένα το μικρό παιδάκι στην παραλία τον αγαπημένο του πύργο στην άμμο που τον διαλύει το κύμα…
Μίκης Κασάπης
Βγαίνοντας αργά από το βυζαντινό εκκλησάκι ξαφνικά πετάχτηκε σαν φάντασμα εμπρός του ένας ψηλόλιγνος ασκητικός καλόγερος με μακριά μαύρη γενειάδα και λαμπερά μάτια, που δεν μπορούσες να τον κοιτάξεις κατάματα.
Η αυστηρή μορφή του τον ξάφνιασε. Το πρόσωπό του ήταν σαν βιβλική μορφή. Το φωτοστέφανο που διέκρινε στο γλυκό πρόσωπο, τού μοναχού τον ενθάρρυνε να τον πλησιάσει.
«Ήθελα δάσκαλε να ρωτήσω και κάτι τελευταίο για την κατάσταση τώρα που επικρατεί με τον Αγγλικό λέοντα στο σβέρκο μας και τους σκληρούς αγώνες που κάνει με τόσο πείσμα για να συνεχίσει να μας διαφεντεύει».
«Ένα μόνο πράγμα έχω να σου πω και να το βάλεις καλά στο μυαλό σου. Το εγγλέζικο λιοντάρι μπορεί να είναι πιο δυνατό, αλλά το Κυπριακό αγρινό -το μοναδικό και σπάνιο είδος θηλαστικού σ’ όλο τον κόσμο- δεν δίνει παραστάσεις στο τσίρκο…
Μαρία Μουστάκα
Αγαπημένε μου Φίλιο,
Θυμάμαι που μου είχες πει κάποτε ότι η ζωή μοιάζει με την πανέμορφη πεταλούδα που ζει πολύ λίγο, αλλά προλαβαίνει να εκπληρώσει την αποστολή της. Για σένα όμως ο κύκλος δεν πρόλαβε να συμπληρωθεί γιατί στην αρχή κιόλας της διαδρομής σου, κόπηκε ξαφνικά το νήμα της ζωής.
Αναλογίζομαι τη συμμετοχή και την προσφορά σου στον Αγώνα. Την πίστη σου σ’ αυτόν, την αφοσίωση αλλά και την παιδική αφέλεια που είχες για τους άλλους. Είναι αλήθεια ότι καταλαβαίνω καλύτερα πολλά πράγματα, τώρα που κουβαλώ κάμποσα χρόνια στην πλάτη, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι συμφωνώ.
Η τελευταία φορά που σε είδα ήταν στο κατώφλι του σπιτιού μας όταν σε συνέλαβαν οι Εγγλέζοι. Η σκηνή που αγκάλιαζες τις πικροδάφνες και μας αποχαιρετούσες με τις χειροπέδες στα χέρια έμεινε για πάντα χαραγμένη στη μνήμη μου.
Από τότε δεν έπαψα να σε κουβαλάω μέσα μου και να σ’ αναζητώ παντού. Η χαρά μου όλη είναι στοιβαγμένη σ’ εκείνα τα πέντε ευτυχισμένα χρόνια που ζήσαμε μαζί. Ήταν τόσο σύντομη παρένθεση που ακόμη διερωτώμαι το γιατί.
Ο χαμός σου στο άνθος της νιότης σου με δυο μωρά που δεν πρόλαβαν να πουν τη λέξη πατέρας είναι ανείπωτη τραγωδία. Εκεί που έψαχνες να πιείς νερό από την πηγή της ζωής κάποιοι “δικοί” σου σε πότισαν δηλητήριο…
Μπήκαν λαθραία στον κήπο μας, ξερίζωσαν τις δάφνες σου και άφησαν μόνο τις πικροδάφνες…Μίκης Κασάπης
«Για μένα όμως δεν τελείωσε τίποτα ακόμη. Μπορεί ο αγώνας εκείνος να έληξε, όμως η αναμέτρηση με την ιστορία -γιατί περί αυτού πρόκειται- συνεχίζεται». «Σ’ αυτό έχεις απόλυτο δίκαιο Θάσο. Η ΕΟΚΑ άφησε βαριά την ιστορική της σφραγίδα στον τόπο. Προσωπικές όμως ιστορίες όπως του πατέρα σου δεν τελείωσαν με το τέλος του αγώνα.
Θα ‘πρεπε να υπήρχε μεγαλύτερη ευαισθησία και περισσότερη ωριμότητα από την κοινωνία γενικά, ιδιαίτερα μετά τη βάρβαρη Τουρκική εισβολή το 1974 με τους νεκρούς και αγνοούμενους που άφησε πίσω της».
«Σίγουρα είναι άδικο γιατί δίκαιη κοινωνία μάλλον δεν υπάρχει. Πιστεύω όμως ότι κάπου, κάπου υπάρχουν μόνο δίκαιοι άνθρωποι όπως εσένα για παράδειγμα Θάσο, για να υπενθυμίζουν το άδικο σ’ αυτό τον σκληρό κόσμο που ζούμε».
«Να προσθέσω κάτι ακόμη. Δεν υπάρχει Αλέξανδρε ούτε ηρωική εποχή όπως νομίζουν μερικοί. Μόνο ήρωες υπάρχουν που συμπεριφέρονται και δρουν ηρωικά με τις πράξεις και τις ενέργειες τους».
Μαρία Μουστάκα
«Προσπάθησε να δεις τα πράγματα και λιγάκι από την αντίπερα όχθη. Η δική σου αλήθεια είναι το ψέμα των άλλων…», επέμενε ο Μίλτος. «Ο όρκος σιωπής φαίνεται πως ήταν πιο δυνατός και πάνω από ανθρώπινους συναισθηματισμούς. Έχουν περάσει όμως από τότε πάνω από 60 ολόκληρα χρόνια.
Έχει καμιά σημασία πια τι πιστεύεις εσύ ή οποιοσδήποτε άλλος; Για μια υπόθεση μάλιστα τόσο σκοτεινή και τραγική;». Σκέψου για λίγο ότι μας χωρίζουν δυο ολόκληρες γενεές. Δεν υπάρχει μόνο διαφορά ηλικίας αλλά και εποχών.
«Φαίνεται παππού πως η τελευταία μάχη που θα πρέπει να δώσεις σαν αγωνιστής, είναι με τον εαυτό σου! Πήρε αργά το βρέφος ο Μίλτος και το έβαλε προσεχτικά στην αγκαλιά του παππού: «Αυτό είναι το δώρο σου ένας ολόκληρος ανεκτίμητος θησαυρός παππού μου».
Όταν συνειδητοποίησε ότι ο μικρός Φίλιος ήταν αίμα του, λύγισε κι έβαλε τα κλάματα.
«Κανένας δεν έρχεται τυχαία στο δρόμο μας παππού. Μια μοναδική μέρα σαν κι αυτή, είναι πολύ σπουδαιότερη από πολλά χρόνια μαζεμένα», είπε ο Μίλτος που του κράτησε σφιχτά το χέρι.
Μίκης Κασάπης
«Μακάρι ο χρόνος να δώσει απαντήσεις σ’ αυτό που απεγνωσμένα ψάχνουμε τόσα χρόνια παιδί μου. Μακάρι να το πετύχεις εσύ και θα ξαναγεννηθώ». «Ψάχνουμε τη μία και μοναδική αλήθεια κι όχι αυτή που προσπαθούν άλλοι να μας υποβάλουν».
«Δεν έχουμε ανάγκη από καμιά άλλη αλήθεια. Εμείς την ξέρουμε από καιρό τώρα. Ψάξε να βρεις τον πατέρα σου να τον θάψουμε με τιμές όπως του αξίζουν. Αυτός να είναι ο στόχος σου, αυτό να έχεις στο μυαλό σου».
«Θα τον βρω για να λάμψει η δικαιοσύνη».
«Ούτε δικαίωση παιδί μου να περιμένεις. Όταν με το καλό βρεθεί ότι απέμεινε από τον πατέρα σου, δυνατή φωνή διαμαρτυρίας θα είναι για το άδικο που έγινε. Τίποτα παραπάνω και τίποτα λιγότερο. Αυτή η κραυγή διαμαρτυρίας δεν θα είναι η μόνη αλήθεια, όσο ανακουφιστικό κι αν είναι για μας»…Στο πιάνο με τις μελωδικές της εκτελέσεις η Έφη Τσαγγαρίδη
Αντιφώνηση συγγραφέα
Πέτρα Αργυρού: Τα χρόνια διαδέχονταν το ένα, το άλλο. Η απουσία αξεπέραστη και ο αγώνας της οικογένειας του Φίλου ανεκπλήρωτος. Αδικαίωτος. Η ιστορία έχει αρχή και μέση, θα έχει άραγε, όπως της αρμόζει, κι’ επίλογο;
Καλώ στο βήμα τον Φοίβο Νικολαΐδη
Εκλεκτοί φίλοι,
Θέλω κατ’ αρχήν να ευχαριστήσω όλους εσάς προσωπικά που με την παρουσία σας δώσατε αξία σ’ αυτή την ωραία συνάθροιση.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες απευθύνονται στο φίλο Νίκο Χριστοδουλίδη, ο οποίος ανέλαβε τελικά εκτός προγράμματος και την παρουσίαση του βιβλίου. Στους αγαπητούς μου φίλους Αχιλλέα Αιμιλιανίδη, Πέτρα Αργυρού, Μίκη Κασάπη και Μαρία Μουστάκα που με χαρά αφιέρωσαν τον πολύτιμο χρόνο τους, για την αποψινή εκδήλωση, αλλά και στον φίλο Πρόδρομο Προδρόμου, που δεν μπόρεσε, να είναι απόψε μαζί μας.
Έχει γραφτεί πολλές φορές και σε διάφορες περιπτώσεις ότι η λογοτεχνία είναι ένα ψέμα που λέει μια αλήθεια! Η ιστορία του βιβλίου βασίζεται σε αληθινά γεγονότα που διαδραματίστηκαν και χρειάζεται αρκετή δόση φαντασίας για να αναπαραχθούν μπροστά στα έκπληκτα μάτια μας, να ταρακουνήσουν τις ευαίσθητες χορδές μας και να προκαλέσουν τη λογική μας…
Οι δυνατές λέξεις του μυθιστορήματος είναι αυτές που περιγράφουν την αλήθεια, αν μπορούσαμε να το θέσουμε έτσι. Όσοι πάντως καταφέρνουν να διαβάζουν πίσω από τις γραμμές, βρίσκουν το αληθινό περιεχόμενο της κάθε λέξης…
Το ιστορικό πλαίσιο ξεκινά λίγο πριν αρχίσει ο τιτάνιος απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ του 1955-59 κατά των Άγγλων αποικιοκρατών και φθάνει ως τις μέρες μας, αφού η πληγή που ανοίχτηκε το 1958 μένει μέχρι σήμερα ανοιχτή!
Ένας λογικός άνθρωπος θα περίμενε ότι μια ώριμη πολιτεία θα έδειχνε ένα στοιχειώδες τουλάχιστον ενδιαφέρον για την περίπτωση αυτή, μετά μάλιστα που πέρασαν τόσα πολλά χρόνια. Σε πολλές χώρες με παρόμοια ιστορικά γεγονότα υπήρξαν αναθεωρήσεις και αποκαταστάσεις ανθρώπων μετά από 100 ακόμη και 150 χρόνια. Η διαδικασία αυτή δεν σταματά ποτέ σ’ ένα ευνομούμενο κράτος, γιατί η αποκατάσταση του δικαίου -έστω και εκ των υστέρων- είναι υποχρέωση που δεν παραγράφεται.
Η μικρή Κύπρος γεμάτη από το φως των αγωνιστών πάλεψε ηρωικά τη βαριά σκοτεινιά της αποικιοκρατίας. Ένα παράξενο πέπλο πυκνού μυστηρίου τύλιξε την τραγική ιστορία τού Φίλιου. Οι δυνατοί και οι κυρίαρχοι του παιχνιδιού κλέψανε όλο το φως και η υπόθεση ρίχτηκε στο απόλυτο σκοτάδι. Έτσι όμως γίνεται πάντα. Όταν κυριαρχεί το σκοτάδι, τότε οποιαδήποτε «λογική» μπορεί να εξηγήσει οτιδήποτε, ακόμη και το ψέμα…
Στη ζωή υπάρχουν δύο όψεις: Αυτό που «είναι» και αυτό που «φαίνεται». Οι περισσότεροι άνθρωποι στην καθημερινότητά τους, βλέπουν περισσότερο αυτά που φαίνονται. Γι’ αυτό και η έννοια «αλήθεια» είναι πολύ διαφορετική από την έννοια «πραγματικότητα».
Οι Άγγλοι κατά τη διάρκεια του Απελευθερωτικού Αγώνα τής ΕΟΚΑ, χρησιμοποίησαν πολλές σκοτεινές μεθόδους και απίστευτες δολοπλοκίες για να πετύχουν τους σκοπούς τους. Οι μυστικές υπηρεσίες στρατολόγησαν όλων των ειδών πράκτορες και καταδότες στον βρώμικο μυστικό πόλεμο που έκαναν.
Με δωροδοκίες ακολουθούσαν τη δοκιμασμένη μέθοδο της προδοσίας, η οποία κατά κανόνα έχει να κάνει με τα τριάντα αργύρια. Στην Οργάνωση από την άλλη, δεν υπήρχε σύστημα αξιολόγησης των πληροφοριών, ποιος ήταν πατριώτης και ποιος ήταν προδότης, ποιος ήταν Χριστός και ποιος Ιούδας.
Να φεύγει ο χρόνος είναι κάτι το φυσιολογικό. Να φεύγεις εσύ όμως από το χρόνο, αυτό, είναι μια άλλη κατάσταση. Ήταν η εποχή όπου οι άγραφοι νόμοι και ο λόγος τιμής τού ανθρώπου ήταν υπογραφή και συμβόλαιο.
Πόσο μάλλον ένας όρκος τιμής… ο οποίος επέβαλε τη συνωμοσία σιωπής, ανεξάρτητα, ότι, στο πέρασμα του χρόνου, τίποτα ή σχεδόν τίποτα, δεν είχε πια και τόση μεγάλη σημασία, όσο ο ανθρώπινος πόνος και το προσωπικό δράμα.
Χρειάστηκε πολλής κόπος για να ξετυλιχτεί το μπερδεμένο κουβάρι της σκοτεινής αυτής υπόθεσης. Φανταστείτε, να βρεθείτε σ’ ένα κατασκότεινο χώρο και να προσπαθείτε, να χρησιμοποιήσετε τη λογική σας, για να βγείτε έξω. Μόνο με τη λογική θα ήταν μάλλον αδύνατο. Σε τέτοιες περιπτώσεις ενεργοποιούνται αυτόματα οι αισθήσεις.
Το ίδιο ακριβώς και με την ιστορία του μυθιστορήματος. Mόνο με τις αισθήσεις μπορεί να γίνει αντιληπτή. Τα στοιχεία που μαζεύτηκαν απ’ εδώ και απ’ εκεί συνενώθηκαν και οι λευκές σελίδες σιγά-σιγά γέμισαν με αρκετό υλικό, από ξεθωριασμένες θύμησες και αδύναμες από το χρόνο, μαρτυρίες. Η φαντασία στο τέλος έπαιξε κι αυτή αναγκαστικά το ρόλο της.
Τα συγκλονιστικά βιώματα των ανθρώπων με το αξεπέραστο πένθος που τους συνοδεύει, υπενθυμίζουν με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο, ότι, πέρα από την Ιστορία, τους θρύλους και τις ηρωικές πράξεις, υπάρχει πάντα η ανθρώπινη διάσταση των πραγμάτων, που δεν μπορεί να μας αφήνει αδιάφορους.
Η ιστορία του βιβλίου θα μπορούσε να παρομοιαστεί με ένα σπόρο που ήταν χωμένος βαθιά μέσα στο χώμα για πολύ καιρό και ξαφνικά έγινε μπόρα. Οι ουρανοί άνοιξαν και η βροχή τον έκανε ν’ ανθίσει…
Σας ευχαριστώ όλους και πάλι.
Προβολή του Βίντεο
Πέτρα Αργυρού: Θα κρατήσω, απόψε αυτό: Μπροστά στο μεγαλείο της ψυχής τα άδικα ουκ ευλογούνται... Ευχαριστώ για την παρουσία και τον χρόνο σας. Καλή σας νύχτα.Η Έφη Τσαγγαρίδη στο πιάνο.
Εκλεκτοί φίλοι προσκεκλημένοι.
Μερική άποψη της μεσαίας σειράς του αμφιθεάτρου.
Ακόμη μια άποψη του πυκνού ακροατηρίου.
Η δεξιά πλευρά του αμφιθεάτρου. Στην πρώτη σειρά από αριστερά: Πόπη Νικολαΐδου, Μαρίνος Μουσιούτας, Μικαέλα Μέσιου Παπαχαραλάμπους, Ρένα Παπαέτη Χατζηκώστα, Χρήστος Κοντός, Κατερίνα, φοιτήτρια από Ελλάδα.
Στη δεύτερη σειρά από αριστερά: Αρτέμης Ανδρέου, Ελένη Κασάκη, Ολγία Αργυρού, Πόλυς Αργυργου, Σάββας Κανικλής και Τσικκίνα Κανικλή.
Στη τρίτη σειρά από αριστερά: Κόκος Θεοδώρου, Ανδρέας Ιατρόπουλος, Ρίκκος Κυπριανού, Ανδρέας Μίτας και Έλενα Μανοίκου.Στην πρώτη σειρά από δεξιά: Τάκης Ιωάννου, αγωνιστής της ΕΟΚΑ, Ανδρέας Μαϊμάρης, αγωνιστής της ΕΟΚΑ, Ανδρέας Τσαγγαρίδης, αγωνιστής της ΕΟΚΑ, Λουίζα Κόση, Νίκος Κόσης, αγωνιστής της ΕΟΚΑ, Φιλίππα Καρσερά Χριστοδουλίδη, Νίκος Χριστοδουλίδης, Μάρκος Κυπριανού, πρώην υπουργός Εξωτερικών, Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, Φοίβος Ζαχαριάδης, Σύμβουλος του Προέδρου της Δημοκρατίας για θέματα Αθλητισμού, Φοίβος Νικολαΐδης και Ανδρέας Νικολαΐδης, ταξίαρχος ε.α.Μερική άποψη του αμφιθεάτρου.
Το πυκνό ακροατήριο που τίμησε με την παρουσία του την εκδήλωση.
Σε πρώτο πλάνο ο ταξίαρχος ε.α. Ανδρέας Νικολαΐδης, Φοίβος Νικολαΐδης, Φοίβος Ζαχαριάδης, Αχιλλέας Αιμιλιανίδης, Μάρκος Κυπριανού, Νίκος Χριστοδουλίδης & Φιλίππα Χριστουδουλίδη.
Στη δεύτερη σειρά διακρίνονται: Πανίκος Πέγκας, Κωνσταντίνος Λετιμπιώτης, Δρ Ανδρέας Σοφόκλη, Αγγέλα Ιακωβίδου, Ανδρέας Ιωσήφ και Ιωσήφ Χατζηχάννας.
Στη τρίτη σειρά: Δρ Γιώτα Ροζάνα, Μιχάλης Μάρκου, Έφη Μάρκου Κωστούδη, Πασχάλης Θεοφάνους, Γεωργία Θεοδωρίδου, Χριστιάνα Γεωργίου, Μάριος Τασουρής, Γρηγόρης Μαλιώτης, Λυγία Μαλιώτη, Γιάννα Φραντζή και Ανδρέας Φραντζής. 
Δεύτερη σειρά από αριστερά: Μαρία Χαραλάμπους, Μαρία Χριστοδουλίδη, Κυριακός Χριστοδουλίδης, Άννα Πάβλοβα Σωτηρίου.
Τρίτη σειρά από αριστερά: Ζήνα Πούτρου, Έρικ Πούτρος, Κώστας Χαραλαμπίδης και Ευδοκία Χαραλαμπίδου.
Τέταρτη σειρά από αριστερά: Αμαλία & Χρίστος Βασιλειάδης.
Πέμπτη σειρά από αριστερά: Κυριάκος Ιορδάνου και Γιώργος Γιωργάλλας.
Έκτης σειρά από αριστερά: Πανίκος Ευθυμιάδης, Στάλω Τζωνή, Αθηνά Ροκόπου.Μαρία Κωνσταντίνου, Φίλιππος Στυλιανού, Γιώργος Μιτίδης, Φοίβος Νικολαΐδης και Ρένος Νικολαΐδης.Γιάννος Ιωάννου, Γιώργος Μιτίδης και Φοίβος Νικολαΐδης.
Γιάννος Ιωάννου και Φοίβος Νικολαΐδης.
Άντρη Νεοφύτου, Γιώργος Γιωργάλλας, Ανδρέας Μίτας, Γιάννος Ιωάννου και Φοίβος Νικολαΐδης. Ανταλλαγή βιβλίων με τη συγγραφέα Χλόη Βερίτη.
Αντρή Νεοφύτου και Φοίβος Νικολαΐδης.
Αθηνά Τεμβρίου, Χριστιάνα Ζεμενίδου, Φοίβος Νικολαΐδης και Ανδρέας Νικολαΐδης.
Σόλωνας Βασιλείου, Θάσος Φιλήμωνος, Φιλιώ Φιλήμωνος και Φοίβος Νικολαΐδης.
Με την Αγγελική Π. Νικολαΐδου.
Ρένος Φ. Νικολαΐδης και Αγγελική Π. Νικολαΐδου.
Τέλος της παρουσίασης.
