Στήνουν στον τοίχο τον Νετανιάχου και υποσκάπτουν το σχέδιο Β

Γράφει ο δημοσιογράφος Γιάννος Χαραλαμπίδης 

Πως η ΕΕ προσφέρει εναλλακτικές επιλογές, πως και γιατί προσπαθούν να τορπιλίσουν τον EastMed και πως η Αμμόχωστος μπορεί να βγει στο προσκήνιο. 

 

· Γιατί και ποιοι δεν θέλουν σχέδιο Β

· Τι αναφέρει η ΕΕ για το εμπάργκο σε βάρος των Τ/κ 

· Το παιχνίδι πίσω από τον αγωγό προς Τουρκία 

 

Η Επιτροπή Εξωτερικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβούλιο κυκλοφόρησε το προσχέδιο της ετήσιας έκθεσης αξιολόγησης της ενταξιακής πορεία της Τουρκίας στην ΕΕ. Και το ερώτημα είναι εάν το περιεχόμενο της έκθεσης, όπως είναι, προσφέρει ή όχι την ευκαιρία για κάτι καλύτερο και εάν και πώς κάποιοι, και ποιοι, θα επιδιώξουν να το σκοτώσουν, και γιατί; 

Bάση συνομιλιών και αναγνώριση ΚΔ 

Στην έκθεση, επί της οποίας θα τεθούν τροπολογίες προς ψήφιση, στην παράγραφο για το Κυπριακό, αναφέρονται μεταξύ άλλων τα εξής: 1. Το Κυπριακό θα επιλυθεί επί τη βάσει των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και του κοινοτικού κεκτημένου. 2. Καλείται η Τουρκία να αποσύρει τα στρατεύματά της από την Κύπρο και να επιστρέψει την περίκλειστη πόλη της Αμμοχώστου. 

 

Δεν υπάρχει καμιά ρητή αναφορά σε διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία. Τι μας λέει, δηλαδή, η έκθεση; Ότι επί τη βάσει του κοινοτικού κεκτημένου, δηλαδή επί τη βάσει της αντιδήλωσης της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005 και του Πρωτοκόλλου 10, η Τουρκία: Οφείλει στο πλαίσιο της ενταξιακής της διαδικασίας να ομαλοποιήσει τις σχέσεις της με την Κυπριακή Δημοκρατία και να την αναγνωρίσει, διότι είναι η Κυπριακή Δημοκρατία που εντάχθηκε ολόκληρη στην ΕΕ με αναστολή του κεκτημένου στο βόρειο κατεχόμενο τμήμα του νησιού λόγω της υφιστάμενης κατάστασης, που είναι η κατοχή. Γεγονός που δεν επιτρέπει στις νόμιμες Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας να ασκούν έλεγχο επί του βόρειου τμήματος.

Συνεπώς, δεν υπάρχει στον βορρά υποκείμενο διεθνούς δικαίου που να φέρει την ευθύνη για ό,τι συμβαίνει, εκτός από την Τουρκία. Η θέση αυτή επιβεβαιώνεται και από την απόφαση της 4ης Διακρατικής Προσφυγής, και τα  ψηφίσματα του Σ.Α. του ΟΗΕ 540 και 551, που καθιστούν σαφές ότι οι όποιες Αρχές στο βόρειο τμήμα της Κύπρου είναι υποτελείς στην Τουρκία και ότι την ευθύνη για ό,τι εκεί συμβαίνει την φέρει η Άγκυρα. Είναι, δε, πρόδηλο πως δεν μπορεί να ισχυριστεί κανείς ότι όπως είναι το κείμενο μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να υποστηρίξει η τουρκική πλευρά τη λύση της διχοτόμησης, διότι το κεκτημένο το αντίθετο αναφέρει: Ότι, δηλαδή, η Τουρκία οφείλει να αναγνωρίσει το ενιαίο κράτος της Κυπριακή Δημοκρατίας.

Το εμπόριο, τα λιμάνια και οι Βάσεις 

 

Μάλιστα, στο πλαίσιο του κεκτημένου, υπάρχουν ακόμη δυο στοιχεία, στα οποία οφείλουμε να αναφερθούμε: Α. Για να εφαρμοστεί το κεκτημένο στο βόρειο τμήμα της Κύπρου, χρειάζεται ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Άρα, χωρίς τη συγκατάθεση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ουδέν μπορεί να συμβεί. Β. Υπάρχει γνωμάτευση της Νομικής Υπηρεσίας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με τον κανονισμό για το εμπόριο της ΕΕ με τους Τουρκοκυπρίους, που καθιστά σαφές ότι: Η μόνη Αρχή, η οποία μπορεί να ανοίγει και να κλείνει λιμάνια και αεροδρόμια, είναι αυτή της Κυπριακής Δημοκρατίας και ότι, όποιος πράττει αλλιώς, την υποσκάπτει.

 

Τι λέει, λοιπόν, η Νομική Υπηρεσία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου; Ότι δεν υπάρχει εμπάργκο σε βάρος των Τουρκοκυπρίων και ότι ο αποκλεισμός τους οφείλεται στην κατοχή. Προς επίρρωση, δε, τούτου, έχουμε τη συμφωνία μεταξύ Κυπριακής Δημοκρατίας, Ην. Βασιλείου και ΕΕ για το καθεστώς των Βάσεων λόγω Brexit. Τι αναφέρει, λοιπόν, η συμφωνία; Τονίζει ρητώς ότι το εμπόριο μεταξύ του εδάφους των Βάσεων από τη μια και της Κυπριακής Δημοκρατίας και της ΕΕ από την άλλη, μπορεί να γίνεται ελεύθερα στο πλαίσιο της τελωνειακής ένωσης, μόνο μέσω των νόμιμων λιμανιών και αεροδρομίων της Κυπριακής Δημοκρατίας. Όχι από τα κατεχόμενα. Επισημαίνει, δε, ότι οι Βάσεις δεν έχουν τελωνεία και δεν ασκούν κρατική, παρά μόνο συμβατική κυριαρχία, ό,τι δηλαδή οι Συνθήκες προβλέπουν.

Η Αμμόχωστος, η πρόταξη και το οδόφραγμα

 

Συναφή με τα ανωτέρω είναι και τα άλλα δυο στοιχεία του προσχεδίου της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Της αποχώρησης των τουρκικών στρατευμάτων και της επιστροφής της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου. Ειδικώς για το θέμα της Αμμοχώστου, όχι μόνο ψηφίσματα υπάρχουν, αλλά ήταν προ εξαετίας θέση του Προέδρου Αναστασιάδη η πρόταξη τού εν λόγω θέματος ενόψει συνομιλιών. Εάν όντως θέλει η Κυβέρνηση να πιεστεί η Τουρκία μέσω της ΕΕ, δεν έχει παρά τον προσεχή Δεκέμβριο, εάν στα συμπεράσματα θα υπάρχουν αναφορές για την Κύπρο και δη για την ΑΟΖ, να μεριμνήσει ώστε να παρεισφρήσει και αναφορά για την άνευ όρων επιστροφή της πόλης της Αμμοχώστου στους νόμιμους κατοίκους της. 

 

Η Επιτροπή Νομικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι σαφής: Η εξουσία επί του λιμανιού της Αμμοχώστου ανήκει στην Κυπριακή Δημοκρατία. Μόνο αυτή μπορεί να το ανοίξει και να το λειτουργεί νόμιμα. Μια θέση που πηγάζει από το Διεθνές Δίκαιο, καθότι η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτος μέλος του ΟΗΕ ως ενιαίο υπό κατοχήν κράτος και από το κεκτημένο, στο οποίο αναφέρεται η έκθεση αξιολόγησης για την Τουρκία. Συναφώς υπογραμμίζουμε ότι το Πρωτόκολλο 10 και η αντιδήλωση συν οι λοιπές αρχές και αξίες της ΕΕ αποτελούν αναπόσπαστα τμήμα του κεκτημένου, που μπορούν να ανατραπούν με την ομοσπονδία στη βάση του πρωτογενούς δικαίου και της διάλυσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.

 

Προτού ενεργήσει η Κυβέρνηση, θα ήταν ορθή η σύνδεση της αναφοράς για την επιστροφή της Αμμοχώστου με εκείνη για τις προσπάθειες που καταβάλλει ο Γ.Γ. του ΟΗΕ για την επανέναρξη των συνομιλιών. Εφόσον η πολιτική ηγεσία τονίζει ότι από ευθύνη της τουρκική πλευράς δεν υπάρχει λύση, δεν θα έπρεπε η επιστροφή της Αμμοχώστου να τεθεί ως προαπαιτούμενο και ένδειξη καλής τουρκικής θέλησης; Πολύ φοβούμαστε ότι το άνοιγμα του οδοφράγματος της Δερύνειας δεν έφερε ρήγμα στην κατοχή, αλλά τσιμέντωσε την τουρκική αδιαλλαξία στο θέμα της Αμμοχώστου. Γιατί οι Τούρκοι να υποχωρήσουν στο θέμα της Αμμοχώστου, όταν το οδόφραγμα της Δερύνειας θα είναι πηγή πλούτου για το ψευδοκράτος; Σιγά - σιγά θα ανοίξουν και ξενοδοχεία και τότε το παζάρι για την Αμμόχωστο και την επιστροφή της, στο πλαίσιο της λύσης, θα πληρωθεί με μεγαλύτερα ανταλλάγματα από την ελληνοκυπριακή πλευρά. 

Η λογική της εμβάθυνσης και η νέα στρατηγική  

Το γενικότερο κάδρο του προσχεδίου της έκθεσης περιλαμβάνει τη σαφή πρόταση για αναστολή και όχι για διακοπή των ενταξιακών διαδικασιών της Τουρκίας με την ΕΕ και την επικέντρωση της διαδικασίας επί της τελωνειακής ένωσης και της κατάργηση της βίζας για τους Τούρκους πολίτες που εισέρχονται στην ΕΕ. Αρχικώς, μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι, εάν συμβεί κάτι τέτοιο, η ΕΕ αποδυναμώνεται ως μοχλός πίεσης επί της Τουρκίας για λύση στο Κυπριακό. Εάν όμως μελετήσει το θέμα βαθύτερα, θα δει ότι, στη βάση μιας νέας στρατηγικής, η θέσης μας στην ΕΕ και οι πιέσεις, που μπορούν να ασκηθούν, ενισχύονται. Τουλάχιστον δεν αποδυναμωνόμαστε. Γιατί; Διότι, για να προχωρήσει η εμβάθυνση ή η επικαιροποίηση όπως λέγεται της τελωνειακής ένωσης με την Άγκυρα, θα πρέπει να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της προς την Κυπριακή Δημοκρατία που αφορούν στο πρόσθετο πρωτόκολλο.

 

Στην πράξη σημαίνει το άνοιγμα λιμανιών και αεροδρομίων, καθώς και την άρση του εμπάργκο που επιβάλλεται από την Άγκυρα στην εισαγωγή κυπριακών προς την Τουρκία προϊόντων, που με τις υφιστάμενες συνθήκες συνιστούν αθέμιτο σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ανταγωνισμό, αφού η ίδια επιτρέπει την εισαγωγή τουρκικών προϊόντων στην κυπριακή αγορά. Η Τουρκία έχει πολύ περισσότερο την ανάγκη της τελωνειακής ένωσης και τις ευρωπαϊκές επενδύσεις στην παρούσα φάση και στα επόμενα χρόνια απ' ό,τι η ΕΕ την Τουρκία. Και αυτό συμβαίνει λόγω της κατάστασης στην οποία βρίσκεται η τουρκική οικονομία, μετά τις πιέσεις που δέχθηκε από τις ΗΠΑ και στο παρασκήνιο από το Ισραήλ.

Συνεπώς, η εμβάθυνση της τελωνειακής ένωσης θα πρέπει να συνδεθεί: 1. Με την εκπλήρωση των τουρκικών υποχρεώσεων, όπως τις έχουμε ήδη αναφέρει. 2. Με την ομαλοποίηση των σχέσεων της Τουρκίας με την Κυπριακή Δημοκρατία και την αναγνώρισή της, όπως η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου καθορίζει. Το ίδιο ισχύει και για το θέμα της βίζας. Πολύ περισσότερο πονάνε την Τουρκία οι επενδύσεις και η κατάργηση της βίζας, παρά το άνοιγμα ή το κλείσιμο ενός κεφαλαίου. Άστε που η Άγκυρα για θέματα αρχής και διαπραγμάτευσης δεν έχει λόγο να υπαναχωρήσει από τη θέση της για πλήρη ένταξη.

Η επιλογή για τη μετακίνηση από την κλασική υφιστάμενη ενταξιακή διαδικασία στην τελωνειακή ένωση, νομικά στηρίζεται στην παράγραφο 23 των Συμπερασμάτων του Συμβουλίου του 2004, που αναφέρει ότι εάν δεν ευοδωθούν οι προσπάθειες επί τη βάσει των υφιστάμενων διαδικασιών, θα πρέπει να εξευρεθούν άλλοι τρόποι για να κρατηθεί αγκιστρωμένη η Τουρκία στην ΕΕ.

 

Αποπροσανατολισμός από τις ευθύνες  

Ενώ αυτά συμβαίνουν στην ΕΕ, στην Κύπρο γίνεται μια σαφής προσπάθεια αποπροσανατολισμού της κοινή γνώμης από τις ευθύνες μιας ηγεσίας, που οδηγεί τον τόπο, είτε με είτε χωρίς ομοσπονδία, στη διχοτόμηση. Και η οποία ηγεσία αρνείται να μελετήσει το σχέδιο Β και να αδράξει τις ευκαιρίες που δίδει η ΕΕ, ο EastMed, η συμμαχία με το Ισραήλ, ακόμη και η σύγκρουση ΗΠΑ με Ισραήλ από τη μια, με την Τουρκία από την άλλη.

 

Η ηγεσία του ΑΚΕΛ εφηύρε το κόλπο να φορτώσει το αδιέξοδο στον Νετανιάχου! Και στον Πρόεδρο. Παρασύρεται, ισχυρίζεται η ηγεσία του ΑΚΕΛ, ο Πρόεδρος από τον Νετανιάχου στο Κυπριακό. Την ίδια, δε, στιγμή, τραβά άλλα δυο χαρτιά. Το ένα για τις εγγυήσεις του ΝΑΤΟ και το άλλο για τον EastMed, ότι δηλαδή ο εν λόγω αγωγός δεν συμφέρει. 

 

Είναι, δε, πάγια η θέση του ΑΚΕΛ ότι ο ρόλος της ΕΕ θα πρέπει να είναι επικουρικός και όσο της επιτρέπουν οι εμπλεκόμενοι. Αυτό επιβλήθηκε με την πολιτική Χριστόφια - Ταλάτ και υιοθετήθηκε και από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Πότε, λοιπόν, βγαίνουν οι άσοι του ΑΚΕΛ στο προσκήνιο; Λίγο πριν από τη συνάντηση του Γ.Γ. του κόμματος Άντρου Κυπριανού με τον Τούρκο Υπουργό Εξωτερικό Μεβλούτ Τσαβούσογλου. Υπό αυτές τις συνθήκες, λογικό δεν είναι να δούμε τι σκοπιμότητα υπάρχει και ποια μηνύματα στέλνονται; Συναφώς επισημαίνουμε τα ακόλουθα: 

 

1. Το ΑΚΕΛ θέλει απεγκλωβισμό του Προέδρου από  το Ισραήλ, που βρίσκεται σε σύγκρουση με την Τουρκία, και το οποίο Ισραήλ επιδιώκει συμμαχία με την Κύπρο σε όλους τους τομείς, συμπεριλαμβανομένου και του EastMed, ο οποίος εάν προηγηθεί της λύσης, βάζει ταφόπλακα  στον αγωγό μέσω Τουρκίας. Επί του αγωγού μέσω Τουρκίας είχαν επενδύσει από κοινού οι ηγεσίες του ΔΗΣΥ και του ΑΚΕΛ για μια ομοσπονδιακή λύση στο Κυπριακό. Παρότι απέτυχαν, επιμένουν και οι δυο, λόγω άρνησής τους να μελετήσουν το σχέδιο Β. Ποιο είναι το επιπρόσθετο μήνυμα του ΑΚΕΛ; «Εμείς προτιμούμε λύση και συμμαχία με την Τουρκία και σε δεύτερη μοίρα με το Ισραήλ, καθώς και ότι δεν θα εκμεταλλευθούμε τη σύγκρουση Τουρκίας - Ισραήλ για να ενισχυθούμε αποτρεπτικά, διότι θυμώνει η Άγκυρα και δεν λύνει το Κυπριακό»! Και αυτή η θέση δεν είναι πολύ μακριά από αυτήν  της ηγεσίας του ΔΗΣΥ, γεγονός που επιβεβαιώνεται από σχετική αρθρογραφία, της οποίας οι συντάκτες πρόσκεινται  στο κόμμα. Έξυπνος ο Αβέρωφ Νεοφύτου αφήνει τον Γ.Γ. του ΑΚΕΛ να βγάλει το φίδι από την τρύπα. Ο ίδιος κάνει κάτι άλλο. Ενώ μιλά κατ’ ιδίαν σε κάποιους των δημοσιογράφων περί του ΝΑΤΟ, που είναι το άλλο μεγάλο θέμα των ημερών, σε κάποιους άλλους αφήνει να διαρρεύσει ότι είναι ρεαλιστής και ότι είναι κάποιοι άλλοι, του Προεδρικού περίγυρου, που διατυπώνουν τις περί ΝΑΤΟ θέσεις. 

2. Το ΑΚΕΛ δεν επιθυμεί ούτε τον EastMed, ούτε την εμβάθυνση της συμμαχίας με το Ισραήλ για αποτροπή της τουρκικής απειλής ούτε και ένταξη στο ΝΑΤΟ ή τη διατύπωση της θέσης περί ένταξης στη Βορειοατλαντική Συμμαχία για να βάλει βέτο η Τουρκία και να μπει στον τοίχο. Και θα μπει στον τοίχο, διότι θα αποδειχθεί ότι δεν είναι λύση που θέλει, αλλά διάλυση, καθώς και κάτι άλλο: Τη συνέχιση του ελέγχου της Κύπρου συνταγματικά και γεωπολιτικά μέσω της ομοσπονδίας, που προτείνουν ως λύση ΔΗΚΟ, ΑΚΕΛ και ΔΗΣΥ, καθώς και μέσω του ΝΑΤΟ! Διότι με την Κύπρο εκτός ΝΑΤΟ και την Τουρκία εντός, ποιος θα κάνει κουμάντο;

 

Πάντως όχι εμείς. Την ίδια, βεβαίως, στιγμή η αντιιμπεριαλιστική και αντιφασιστική ηγεσία του ΑΚΕΛ συνομιλεί επί των βρετανικών, αμερικανικών και ΝΑΤΟϊκών στην ουσία σχεδίων ομοσπονδιακής λύσης, που διοχετεύονται μέσω του ΟΗΕ, και ενώ δεν μιλά με όσους θεωρεί στην Κύπρο ως ακροδεξιούς εθνικιστικές -τους αφορίζει- σπεύδει να συζητά με τους φασίστες της Τουρκίας. Είναι, δε, έτοιμη, όπως και η ηγεσία του ΔΗΣΥ, στο πλαίσιο μιας ομοσπονδίας, να συνεργαστεί με τη φασιστική και ΝΑΤΟϊκή Τουρκία. Και επιμένει να κατηγορεί τον Πρόεδρο Αναστασιάδη, με την ανοχή δελφίνων της ηγεσίας του ΔΗΣΥ, ότι δεν έδωσε την εκ περιτροπής Προεδρία στο Κραν Μοντανά και ότι δεν θέλει λύση, καθώς και ότι θα πάρει τον αγωγό προς την Ελλάδα και την Ευρώπη αντί προς την Τουρκία. Καλά, αφού ήταν τόσο εύκολη η λύση, γιατί δεν την πέτυχε το ΑΚΕΛ με τον σύντροφο Ταλάτ επί Προεδρίας Χριστόφια; Το ότι ο αγωγός προς Τουρκία είναι θέση της Άγκυρας, συνιστά κοινό μυστικό. Το είπε, άλλωστε, και ο Πρόεδρος, με τον δικό του τρόπο, στην τελευταία Διάσκεψη Τύπου. 

 

Η βολικότητα του ψυχρού πολέμου 

Αυτά λοιπόν συμβαίνουν σε Κύπρο και Ευρώπη. Γι' αυτό επιχειρήσαμε να αναφερθούμε στην ακτίδα φωτός για μια νέα δημοκρατική βάση των συνομιλιών, όπως αυτή προκύπτει από το προσχέδιο της έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, για την αξιολόγηση της τουρκικής ενταξιακής διαδικασίας. Βεβαίως, η ηγεσία του τόπου, αντί να εξετάσει το σχέδιο Β, παραμένει παγιδευμένη στα ομοσπονδιακά της αδιέξοδα. Είναι πρόδηλο ότι το ΑΚΕΛ, με τη σιωπηρή στήριξη της ηγεσίας του ΔΗΣΥ, επιδιώκει να εκτελέσει εν ψυχρώ τις μεταβλητές εκείνες, που συνηγορούν στην αλλαγή πολιτικής και σε σχέδιο Β. Το υποσκάπτουν. Μάλιστα, για να δικαιολογηθούν τα αδικαιολόγητα, το κομματικό κατεστημένο -κυρίως μέσω του ΑΚΕΛ και λιγότερο του  ΔΗΚΟ, καθώς και με την ένοχη στήριξη τα ΔΗΣΥ- ξεθάβει τα φαντάσματα του ΝΑΤΟ, την ακροδεξιά, την ΕΟΚΑ Β και τον αντιαμερικανισμό. Βολεύονται όλοι.

 

Αφού δεν διαφωνούν επί της ομοσπονδίας, πρέπει να βρουν κάτι άλλο για να κοκορομαχούν. Και αφού το ΑΚΕΛ εγκαλεί την ΕΕ για απραξία στο Κυπριακό, παρότι το ίδιο συναίνεσε στον επικουρικό της ρόλο, επειδή αυτό ήθελε η Άγκυρα, τώρα υπονοεί ότι για τη στασιμότητα στο Κυπριακό δεν φταίει το ίδιο το ΑΚΕΛ, η ηγεσία του ΔΗΣΥ, η πολιτική της ομοσπονδίας και του εξευμενισμού, αλλά ο Νετανιάχου! 

Ο αναγνώστης μπορεί να αντιληφθεί τι συμβαίνει. Δεν είναι ότι δεν υπάρχει σχέδιο Β, αλλά δεν θέλουν σχέδιο Β, διότι θα δώσει διεξόδους στα αδιέξοδα και θα είναι υπόλογοι για την αποτυχία τους. Γιάννος Χαραλαμπίδης

25.11 2018
Πηγή: Sigmalive

Συμφωνία των συνιστώντων για εξωτερική πολιτική και φιλοξενούμενοι στον Βορρά

 Γράφει ο Γιάννος Χαραλαμπίδης*

Όμηρος των κρατιδίων η Κεντρική Εξουσία

Τα έγγραφα του Εθνικού, το βέτο στην ενέργεια και πως διχοτομούνται οι εξουσίες, η διεθνής προσωπικότητα, η ιθαγένεια και η διπλή πηγή κυριαρχίας.

· Οι αρχές της ΕΕ και το δικαίωμα ιδιοκτησίας

· Η αυτοδιάθεση και τα κρατίδια

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι συνεπής στις θέσεις του από το 2010, υποστηρίζοντας τη χαλαρή ομοσπονδία. Επί τούτου παρέδωσε προς το Εθνικό Συμβούλιο στις 23 Οκτωβρίου του 2018 σχετικά έγγραφα, που αποτυπώνουν τμήμα του κεκτημένου των συνομιλιών. Αυτό το κεκτημένο, καθώς και τα έγγραφα του Προέδρου, προνοούν, κατ’ ελάχιστον, την ομηρία της Κεντρικής Κυβέρνησης στα δυο ισότιμου καθεστώτος συνιστώντα κρατίδια, με την κυριαρχία και τη διεθνή προσωπικότητα να διχοτομούνται. Ταυτοχρόνως, η ιθαγένεια εξελίσσεται σε εργαλείο καθεστώτος δυο κρατών, με τους Ελληνοκύπριους να έχουν καθεστώς φιλοξενουμένων στον βορρά. Ειδικώς η κυριαρχία είναι πρόδηλο ότι επί τη βάσει του καταλοίπου εξουσίας και της Συμφωνίας Αναστασιάδη - Έρογλου έχει διπλή πηγή εξουσίας.

Εξωτερική πολιτική, ζητήματα ασφάλειας και FIR

Εάν κάποιος διαβάσει με προσοχή τα εν λόγω έγγραφα, θα διαπιστώσει τα εξής:

Πρώτο, γίνεται αναφορά στις αρμοδιότητες της Κεντρικής Κυβέρνησης και τονίζεται ότι τόσο τα ζητήματα της Εξωτερικής Πολιτικής όσο και αυτά της Άμυνας -ό,τι δηλαδή ονομάζουμε ως high politics και σκληρό πυρήνα της κυριαρχίας- θα ανήκουν στην Κεντρική Κυβέρνηση. Όμως, την ίδια στιγμή, υπάρχει μια υποσημείωση επί τη βάσει της οποίας η λειτουργία των θεμάτων της εξωτερική πολιτικής, και δη της άσκησης των αρμοδιοτήτων της, θα προκύψει, κατόπιν συμφωνίας - συνεργασίας, μεταξύ των δυο ισότιμου καθεστώτος κρατών. Πρόκειται για την υποσημείωση αριθμός 2 (έγγραφο List of competences to be assigned by the constitution to the federal government, σημείο 1).

Η διάταξη αυτή είναι συναφής με ό,τι η συμφωνία του Προέδρου με τον Έρογλου της 11ης Φεβρουαρίου, καθώς και τo συναφές έγγραφο που έδωσε ο Πρόεδρος στο Εθνικό καθορίζουν (Provision to be included in the Federal Constitution, 19 Απριλίου 2017, βλέπε τις δυο πρώτες παραγράφους). Ότι, δηλαδή, οι νόμοι που θα θεσπίζονται από τα δυο συνιστώντα κράτη, καθώς και από την Κεντρική Κυβέρνηση, δεν θα υπερισχύουν ο ένας του άλλου. Με άλλα λόγια, θα έχουμε μια τριπλή ισοϋψή τυπική σχέση και νομική ισχύ, στο πλαίσιο της οποίας η νομοθεσία της Κεντρικής Κυβέρνησης δεν θα υπερισχύει εκείνης των συνιστώντων κρατών και αντίστροφα. Ρυθμιστής της συνταγματικότητας θα είναι το Ομοσπονδιακό Σύνταγμα και το σχετικό με το θέμα Δικαστήριο. Δηλαδή, η Κεντρική Κυβέρνηση και οι εξουσίες της δεν θα υπερισχύουν, δεν θα έχουν μεγαλύτερη τυπική ισχύ εκείνων που θα έχουν τα συνιστώντα κράτη.

Με άλλα λόγια, από τη μια δίδεται η εξουσία και οι αρμοδιότητες για την εξωτερική πολιτική στην Κεντρική Κυβέρνηση, αλλά την ίδια στιγμή διχοτομούνται μεταξύ των δυο κρατών αφού από αυτά εξαρτάται ο τρόπος άσκησής τους, και μάλιστα κατόπιν τριμερών συμφωνιών! Δεν αποκλείεται και διμερών. Ανάλογη είναι και η περίπτωση που αφορά στην άμυνα. Από τη μια οι αρμοδιότητες ανήκουν στην Κεντρική Εξουσία, όπως η παράγραφος 2 του εγγράφου «List of competences to be assigned by the constitution to the federal government», αναφέρει. Όμως η παράγραφος 3, που μνημονεύει τον έλεγχο και την ασφάλεια στη γη, στον αέρα και στη θάλασσα, συνοδεύεται από την υποσημείωση αριθμός 3. Σε αυτήν τονίζεται ότι «οι αρμοδιότητες αυτές μπορούν να ανατεθούν ως προς την εφαρμογή τους» και να ασκηθούν από τα δυο συνιστώντα κράτη, «καταλλήλως».

Τι σημαίνει, άραγε, αυτό; Μήπως ότι το κάθε κρατίδιο θα ελέγχει την ΑΟΖ, το FIR του και ειδικότερα τους τομείς ασφάλειας, καταλλήλως; Διχοτομική διάταξη, που δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε μπάχαλο.

Κατάλοιπο εξουσίας και πηγές κυριαρχίας

Δεύτερο, τονίζεται ότι το κατάλοιπο της εξουσίας (residual power), για το οποίο γινόταν στο παρελθόν πολύς λόγος, θα ανήκει στα ισότιμα συνιστώντα κράτη και όχι στην Κεντρική Κυβέρνηση. Η θέση αυτή είναι αντίθετη με ό,τι ισχυριζόταν ότι θα διεκδικούσε η ηγεσία του τόπου. Τι σημαίνει αυτό; Σημαίνει ότι, όσες εξουσίες δεν καθορίζεται ρητώς ότι ανήκουν στην Κεντρική Εξουσία και Κυβέρνηση, θα ανήκουν στα ισότιμου καθεστώτος συνιστώντα κράτη.

Πρόκειται γι' αυτό που λέμε στην ΕΕ, η αρχή της επικουρικότητας. Δηλαδή το κατάλοιπο εξουσίας ανήκει στα κράτη - μέλη, στα οποία ανήκει η κυριαρχία. Κατ’ αναλογίαν, το πλεονέκτημα στο θέμα της κυριαρχίας ανήκει στα συνιστώντα κράτη και όχι στην Κεντρική Κυβέρνηση. Συνεπώς, αυτά θα νομοθετούν στους τομείς όπου δε έχει αρμοδιότητα ρητώς η Κεντρική Κυβέρνηση, επειδή θα έχουν στην ουσία χωριστή εξουσία, δηλαδή κυριαρχία. Αυτό άλλωστε προκύπτει και από τη συμφωνία Αναστασιάδη - Έρογλου της 11ης Φεβρουαρίου, στην οποία αναφέρεται ότι η κυριαρχία πηγάζει εξίσου από τους Ελληνοκύπριους και τους Τουρκοκύπριους χωρίς ρητή αναφορά σε ενιαίο λαό.

Άρα η πηγή της κυριαρχίας είναι διπλή, θα μπορούσε να ισχυριστεί κάποιος, γεγονός που δικαιολογεί γιατί το κατάλοιπο εξουσίας δεν ανήκει στην Κεντρική Εξουσία, αλλά στα συνιστώντα κράτη. Εάν, ταυτοχρόνως, λάβουμε υπόψη ότι τα θέματα της εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας είναι εγκλωβισμένα στα συνιστώντα κράτη, οδηγούμαστε στο συμπέρασμα ότι η κοινή Κεντρική Κυβέρνηση άλλοτε υποτάσσεται και άλλοτε εξαρτάται από τα ισότιμου καθεστώτος συνιστώντα κράτη.

Αρχές ΕΕ και ιδιοκτησία

Τρίτο, γίνεται λόγος για εφαρμογή του κεκτημένου και των αρχών της ΕΕ σε ολόκληρη την Κύπρο (Έγγραφο Joint paper on the relationships between the Federal Government and the Constituent States). Και είναι μια θέση απολύτως ορθή. Εάν είναι, όντως, έτσι τα πράγματα, τότε γιατί μπήκαμε σε μια διαδικασία καθορισμού κριτηρίων για τη επανάκτηση των περιουσιών ή για την αποζημίωσή τους;

Το δικαίωμα της ιδιοκτησίας είναι μια από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ. Πώς είναι δυνατό να υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες το πλεονέκτημα ανήκει στον χρήστη, δηλαδή στον σφετεριστή; Διότι ο έποικος και ο Τουρκοκύπριος, που διαμένουν σε ελληνοκυπριακή περιουσία, έχουν πλήρη συνείδηση ότι δεν έχουν κυριότητα επί της περιουσίας που παρανόμως κατέχουν. Γνωρίζουν ότι η κυριότητα ανήκει σε άλλον και ότι την κατέχουν με τη χρήση των όπλων. Άρα υπάρχει και το στοιχείο του δόλου. Πώς από τη μια εφαρμόζεται το κεκτημένο και οι αρχές της ΕΕ και από την άλλη υιοθετούνται οι κανόνες των τουρκικών τανκς;

Επισημαίνουμε, ταυτοχρόνως, ότι παραβιάζονται και οι σχετικοί νόμοι της Κυπριακής Δημοκρατίας, που είναι ακόμη αναγνωρισμένο κράτος, και όχι εκλιπόν. Σήμερα, η εφαρμογή του κεκτημένου έχει ως σημείο αναφοράς το νομικό καθεστώς της Κυπριακής Δημοκρατίας. Την επαύριον θα έχει ως σημείο αναφοράς το σύνθετο πολιτειακό σύστημα μιας ομοσπονδίας. Συνεπώς, για να μην υπάρχει απόκλιση από τις αρχές και αξίες της ΕΕ, θα πρέπει να προκύψει πρωτογενές δίκαιο. Θα πρέπει να υπάρχει νέο νομικό καθεστώς. Ακόμη και αν θεωρήσουμε ότι οι αποκλίσεις από τις αρχές της ΕΕ θα συνιστούν τμήμα του κεκτημένου, και πάλιν οδηγούμαστε σε μια μορφή πρωτογενούς δικαίου. Άλλωστε, εάν το ενιαίο κράτος διαιρεθεί σε δυο συνιστώντα κράτη, εκ των πραγμάτων δεν θα μπορεί να συνιστά τη συνέχεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Και αυτό δεν προκύπτει μόνο μέσα από τη σύνθετη ομοσπονδιακή δομή, αλλά και από το γεγονός ότι δεν θα έχουμε δυνατότητα επιστροφής στο προηγούμενο καθεστώς, δηλαδή της Κυπριακής Δημοκρατίας, εάν κάτι πάει στραβά. Ως εκ τούτου, εάν πάει κάτι στραβά, το ερώτημα είναι ποιο από τα δυο κρατίδια θα αναγνωρίζεται ή εάν θα αναγνωρίζονται και τα δυο.

Κλασικό παράδειγμα των όσων αναφέρουμε είναι η περίπτωση της Σοβιετικής Ένωσης. Η Ρωσική Ομοσπονδία είναι μεν το διάδοχο κράτος, πλην όμως δεν υπάρχει η Σοβιετική Ένωση. Σε αυτά προστίθεται και το εξής: Μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, δεν είναι μόνο η Ρωσία που αναγνωρίστηκε, αλλά και τα άλλα συνιστώντα κράτη. Μάλιστα, η Ουκρανία και οι Βαλτικές Χώρες δεν υπέβαλαν νέα αίτηση ένταξης στον ΟΗΕ, παρότι δεν είναι διάδοχα κράτη.

Νομικά, η αντίληψη περί συνέχειας του κράτους έχει ως στόχο την ανάληψη των υποχρεώσεων και δη των οικονομικών, σε περίπτωση πολιτειακών μεταβολών. Στην πράξη, όμως, τα κράτη και η πολιτειακή τους μορφή σταματούν να υπάρχουν και εμφανίζονται με νέες πολιτειακές δομές και διασπάσεις, χωρίς δρόμο επιστροφής. Νομικά μπορεί να ισχυρισθεί κάποιος ότι υπάρχει συνέχεια του προηγούμενου κράτους, αλλά στην πράξη το εν λόγω κράτος έχει διαλυθεί. Δεν υπάρχει με την προηγούμενη δομή, μορφή και σύνταγμα.

Άλλωστε, στην περίπτωση της Κύπρου έχουμε εξ υπαρχής καταρτισμό δομών και συνταγμάτων χωρίς να υπάρχει καν Συνταγματική Συνέλευση εκλεγμένη από το σύνολο του λαού, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων. Τα δε χωριστά δημοψηφίσματα εμφανίζονται ήδη από τους Τούρκους ως χωριστές αυτοδιαθέσεις, δηλαδή προκύπτοντα από δυο λαούς. Η δε Συμφωνία Αναστασιάδη-Έρογλου της 11ης Φεβρουαρίου, ως θεμελιώδης βάση της λύσης, δεν κάνει πουθενά αναφορά σε έναν και μόνο λαό. Αντίθετα, τονίζει ότι η κυριαρχία θα πηγάζει εξίσου από Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους. Δίδεται, με άλλα λόγια, λαβή για ερμηνεία που αφορά στη διχοτόμηση της εξουσίας και σε δυο πηγές εξουσίας - κυριαρχίας, που προέρχονται από δυο λαούς.

Αυτά, σε συνδυασμό με τα όσα έχουμε ήδη αναλύσει περί του τρόπου λειτουργίας των θεμάτων εξωτερικής πολιτικής και ζητημάτων ασφάλειας οδηγούν στο συμπέρασμα ότι το σύστημα δεν θα είναι μια απλή χαλαρή ομοσπονδία, αλλά ένα συνομοσπονδιακό σύστημα, που θα ζει κάτω από τον εφιάλτη της απόσχισης και της άσκησης χωριστών δημοψηφισμάτων στη βάση της αρχής της αυτοδιάθεσης, όπως το άρθρο 1 παράγραφος 2 της Χάρτας του ΟΗΕ καθορίζει.

Ειδική πλειοψηφία για ΑΟΖ

Πέραν των ανωτέρω, θα πρέπει να επισημανθεί και το εξής: Στο έγγραφο του Προέδρου καθορίζεται ότι τα θέματα του φυσικού αερίου και της ΑΟΖ συνιστούν αρμοδιότητες, που ανήκουν στην Κεντρική Κυβέρνηση, καθώς και ότι θα ρυθμίζονται με βάση το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας («List of competences to be assigned by the constitution to the federal government»). Όμως και επί του ζητήματος αυτού επισημαίνεται ότι οι αποφάσεις θα λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία. Θα υπάρχει, δηλαδή, μια μορφή «βέτο».

Εφόσον, μάλιστα, η Τουρκία αμφισβητεί την Κυπριακή ΑΟΖ και τα όριά της, σημαίνει ότι θα προκύψει επανακαθορισμός της. Εφόσον η Άγκυρα δεν αναγνωρίζει την Κυπριακή Δημοκρατία, θα πρέπει ο επανακαθορισμός να γίνει μεταξύ των δυο Κοινοτήτων και να εγκριθεί μέσω των δημοψηφισμάτων ή να γίνει επανακαθορισμός μετά τη λύση. Είτε με τον έναν είτε με τον άλλο τρόπο, καταργείται νομικά η Κυπριακή Δημοκρατία.

Διότι, από νομικής άποψης, ποιος είναι ο κ. Ακιντζί για να συζητήσει μαζί του ο νόμιμος Πρόεδρος τον επανακαθορισμό της ΑΟΖ; Δεν έχει εκλεγεί επί τη βάσει μιας νομίμου συνταγματικής δομής. Το ψευδοκράτος και οι θεσμοί δεν αναγνωρίζονται και δεν παράγουν δίκαιο.

Ο επανακαθορισμός της ΑΟΖ προϋποθέτει τη σύμφωνη γνώμη όλων των εμπλεκομένων κρατών, όπως η Αίγυπτος και το Ισραήλ, τα οποία έχουν ήδη υπογράψει διμερείς συμφωνίες με την Κυπριακή Δημοκρατία. Πώς οι συμφωνίες αυτές θα αλλάξουν; Ποιο θα είναι το υποκείμενο του Διεθνούς Δικαίου που θα συνάψει νέες συμφωνίες; Πάντως, οι Τουρκοκύπριοι και η Τουρκία δεν αναγνωρίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία.

Συνεπώς, το μόνο υποκείμενο Διεθνούς Δικαίου, που θα δεχθεί η τουρκική πλευρά να υπογράψει μαζί του τέτοιες συμφωνίες, θα είναι το νέο πολιτειακό σύστημα με την ειδική πλειοψηφία! Ερώτημα: Τους γείτονές μας τους ρωτήσαμε εάν θέλουν αλλαγή των συμφωνιών για την ΑΟΖ; Ακόμη και αν εμείς θέλουμε την Τουρκία, ρωτήσαμε τη θέση του Ισραήλ; Επί του παρόντος, το Ισραήλ επιθυμεί να μιλά μαζί μας και όχι με τον Ερντογάν και τον όποιο Ερντογάν. Η Λευκωσία γνωρίζει την ισραηλινή αντίληψη με ό,τι αυτό και αν σημαίνει ως προς τη λύση και τη μορφή της. Υπάρχει και κάτι άλλο που περιπλέκει την κατάσταση.

Τι θα συμβεί με τις παράνομες συμφωνίες μεταξύ ψευδοκράτους και Τουρκίας; Θα νομιμοποιηθούν; Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, δεν θα σημαίνει και αναγνώριση του ψευδοκράτους; Διότι επί τη βάσει ποιας αρχής του Διεθνούς και Κοινοτικού Δικαίου μπορούν να έχουν ισχύ οι συμφωνίες αυτές, όταν τα ψηφίσματα 541 και 550 του Συμβουλίου Ασφαλείας τονίζουν ρητώς ότι δεν αναγνωρίζεται το ψευδοκράτος; Το ίδιο αναφέρει και η αντιδήλωση της 21ης Σεπτεμβρίου του 2005, η οποία αναγνωρίζει ως μόνο κράτος στην Κύπρο αυτό της Κυπριακής Δημοκρατίας και καλεί την Τουρκία να την αναγνωρίσει.

Ποιο είναι, λοιπόν, το υποκείμενο Διεθνούς Δικαίου που συνάπτει διμερή συμφωνία, όταν το ψευδοκράτος δεν αναγνωρίζεται; Από πότε ένα παράνομο καθεστώς μπορεί να παράγει δίκαιο; Εάν νομιμοποιηθούν οι συμφωνίες του ψευδοκράτους δεν είναι ως να γίνεται αποδοχή του, νομιμοποίησή του και ως να αποδεχόμαστε τη συνέχειά του ως νόμιμης πλέον οντότητας με τη μορφή του ισότιμου συνιστώντος κράτους;

Ιθαγένεια και δικαίωμα ψήφου

Στο ένα από τα έγγραφα του Προέδρου γίνεται αναφορά σε μια διεθνή ιθαγένεια, η οποία, όμως, στην πράξη διχοτομείται σε άλλες δυο εσωτερικές, οι οποίες συνδέονται με το δικαίωμα της ψήφου («List of competences to be assigned by the constitution to the federal government»). Δηλαδή, οι Ελληνοκύπριοι δεν θα έχουν δικαίωμα ψήφου στον βορρά, διότι εάν έχουν τέτοιο δικαίωμα, θα καταστεί και το βόρειο κρατίδιο ελληνικό. Οι Ελληνοκύπριοι που θα έχουν μόνιμη κατοικία στον βορρά, θα έχουν δικαίωμα ψήφου στις τοπικές εκλογές σε ποσοστό της τάξης του 20%.

Εάν μια οικογένεια είναι πενταμελής ή εξαμελής, ποια μέλη και πώς θα αποκλείονται από τις εκλογές; Με τι κριτήρια; Σε ποιο ευρωπαϊκό κράτος υπάρχει τέτοια ποσόστωση; Σημειώνουμε ότι, στη Βρετανία, οι Κύπριοι ως πολίτες της Κοινοπολιτείας έχουν δικαίωμα ψήφου στις εθνικές εκλογές. Δεν θα έχουν, όμως, στον βορρά. Στην ίδια τους την πατρίδα. Προφανώς, ο βορράς δεν θα είναι πατρίδα τους, αφού το δικαίωμα της ψήφου είναι αυθύπαρκτο με τους νόμιμους πολίτες του κράτους τους. Της πατρίδας τους. Η αφαίρεση του δικαιώματος της ψήφου από τους Έλληνες στον βορρά αποτελεί ρατσιστικό και φυλετικό αντιδημοκρατικό μέτρο, ακόμη και σε μια ομοσπονδία.

Πώς, λοιπόν, γίνεται λόγος στα έγγραφα που έδωσε ο Πρόεδρος στο Εθνικό ότι η ομοσπονδία που θα εγκαθιδρυθεί στην Κύπρο δεν θα έχει ρατσιστικό και φυλετικό χαρακτήρα, όταν το δικαίωμα της ψήφου έχει ρατσιστικό χαρακτήρα, την ίδια στιγμή, κατά την οποία ο τρόπος εφαρμογής του δημιουργεί την εντύπωση ότι στην Κύπρο θα υπάρχουν δυο κράτη; Στο ένα μάλιστα από τα δυο κράτη, για να μη χάσουν οι Τουρκοκύπριοι την εξουσία, οι Ελληνοκύπριοι θα έχουν καθεστώς φιλοξενούμενου αλλοδαπού με ολιγότερα δικαιώματα από αυτά που έχουν σε μιαν άλλη ευρωπαϊκή χώρα. Διότι, στις προ ημερών δημοτικές εκλογές του Βελγίου, καμιά ποσόστωση δεν υπήρχε για την ψήφο των λοιπών, πέραν των Βέλγων, πολιτών της ΕΕ.

Εκ περιτροπής και υποκρισία

Αυτά είναι μερικά στοιχεία, που προκύπτουν από τα έγγραφα που έχει δώσει ο Πρόεδρος στο Εθνικό και συνιστούν τμήμα του κεκτημένου των συνομιλιών. Φανταστείτε, εάν δοθεί και η εκ περιτροπής Προεδρία τι πολιτειακό σύστημα θα εγκαθιδρυθεί. Η εκ περιτροπής Προεδρία αποτελεί διχοτόμηση της εκτελεστικής εξουσίας, της μίας διεθνούς προσωπικότητας και διεθνούς εκπροσώπησης. Επί τη βάσει των ανωτέρω έχουμε τεμαχισμό της κυριαρχίας στα τρία και εγκλωβισμό στα θέματα υψηλής πολιτικής, που αφορά στους τομείς της εξωτερικής πολιτικής και άμυνας, στα ισότιμου καθεστώτος συνιστώντα κράτη.

Αυτή η μορφή χαλαρής ομοσπονδίας, κατά τους μεν ή ακόμη και συνομοσπονδίας κατά τους δε, συζητείτο ώς τώρα. Είναι το λεγόμενο κεκτημένο των συνομιλιών. Άρα η επικοινωνιακή θέση του Προέδρου περί χαλαρής ομοσπονδίας δεν είναι κάτι νέο. Συνιστά προσέγγιση που θέλει να δικαιολογήσει νέες υποχωρήσεις, διότι έχουν καταρρεύσει οι συνομιλίες και διότι δεν υπάρχει σχέδιο Β. Οι υποχωρήσεις είναι η φόρμουλα για να αναστηθούν οι συνομιλίες. Όσο, δε, για την αντιπολίτευση, οποία υποκρισία. 

Ήταν όλοι στο Εθνικό Συμβούλιο και όλοι γνώριζαν είτε με τον έναν είτε με τον άλλον τρόπο τι συζητείτο στο Κυπριακό, χωρίς, όμως, να εμφανίσουν συγκροτημένη εναλλακτική στρατηγική πρόταση. Περιορίστηκαν στον προεκλογικό απορριπτισμό. Βεβαίως, εφόσον η Τουρκία γίνεται πιο επιθετική και αδιάλλακτη, τα περί χαλαρής ομοσπονδίας παραπέμπουν στο εξής: Το νέο λάθος χείριστο του προηγούμενου.
Γιάννος Χαραλαμπίδης*
Δρ Διεθνών Σχέσεων
Πηγή: www.sigmalive.com