Monday, December 30, 2013

Οι εξελίξεις του 2013 και το μέλλον

Του Χριστόφορου Χριστοφόρου
Τμήματα της αίθουσας του θεάτρου κατέρρεαν πάνω στο κοινό  ενώ έπεφτε η αυλαία και ο θίασος - η αδιάφορη εξουσία, παρέδιδε στη νεοεκλεγείσα ηγεσία. Με το νέο άνοιγμα της σκηνής, τον ήχο των βαριεστημένων χειροκροτημάτων κάλυψε ο πάταγος από την κατάρρευση μεγάλων τμημάτων της οροφής. “Λεπτομέρεια” τραγική, ο απερχόμενος θίασος υπήρξε για πολλούς η τελευταία μεγάλη ελπίδα. Αρχές του 2013, κλείνει ο κύκλος εναλλαγής στην εξουσία όλων των πολιτικών δυνάμεων. [Η ΕΔΕΚ υπήρξε επίσης, μέτοχος και κοινωνός στην εξουσία].


Κλείνει ο κύκλος; Τι υποδεικνύουν δράσεις και συμπεριφορές σήμερα; Τι άλλαξε και τι διαιωνίζεται; 
Όλο το πολιτικο-κομματικό σκηνικό, πλην της ΕΔΕΚ, παρουσιάζει αλλαγές. Κυβέρνηση, ηγεσίες ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ και Οικολόγους, θέσεις εξουσίας σε ΕΥΡΩΚΟ και  επιβολή της ομάδας Χριστόφια στο ΑΚΕΛ. Το νέο σχήμα, η Συμμαχία Πολιτών περιβάλλουν πλήθος ερωτηματικά. Πώς θα εξελιχθούν οι συσχετισμοί δυνάμεων;

Η κυβέρνηση, με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας να εστιάζει επιμελώς στο επικοινωνιακό παιγνίδι, παρουσιάζεται επίσης επιμελής στην κατ'οίκον εργασία, στην εκπλήρωση δεσμεύσεων έναντι των δανειστών. Κερδίζει στα σημεία γιατί, αντίθετα με την προηγούμενη, “παίρνει αποφάσεις”. Εκκρεμούν πιο σημαντικά θέματα, η αντιμετώπιση της ανεργίας και η αποκατάσταση εμπιστοσύνης στην οικονομία και το σύστημα γενικά. Μόνο στο τέλος του 2014, πιο δύσκολου ακόμα, θα διαφανούν σαφώς οι πραγματικές επιδόσεις.

Με την αλλαγή ηγεσίας στο ΔΗΚΟ, οι σχέσεις στη συγκυβέρνηση αναμένονται πιο περίπλοκες. Η διαχρονική, Δηκοϊκή προσήλωση στην εξουσία κάνει κάθε πρόβλεψη για ρήξη μάλλον αδύνατο σενάριο. Ταυτόχρονα, δυσκολεύει η διείσδυση της Συμμαχίας Πολιτών, που πελαγοδρομεί πολιτικά χωρίς όποιας μορφής πυξίδα.

Το ΑΚΕΛ, επέλεξε το δρόμο που δεν φαίνεται ικανός να επαναφέρει αξιοπιστία στο κόμμα. Η πρόσδεση σε ομάδα που μέγιστη μερίδα πολιτών και οπαδών του κόμματος θέλουν να θάψουν οριστικά στο παρελθόν περιορίζει περισσότερο την επιρροή του. 

Η ισχύς των κομμάτων και οι συσχετισμοί δυνάμεων μεταβάλλονται, αλλά οι πρωτόγνωρες συνθήκες κρίσης και η απόσταση 40 μηνών από βουλευτικές καθιστούν θολή την εικόνα. Οι ιδιότυπες ευρωεκλογές προσφέρουν περιορισμένα στοιχεία ανάλυσης.Στην πράξη, όμως, αυτά είναι δευτερεύουσας σημασίας, αφού κύριο ερώτημα παραμένει: Ποια ουσιαστική αλλαγή επήλθε ή αναμένεται, με ευοίωνα μηνύματα;

Τι αλλάζει;
Παρά την κατανόηση ότι παλιές πρακτικές και περιθώρια δράσης περιορίστηκαν, οι πολιτικές δυνάμεις συνεχίζουν συμπεριφορές και ρητορική χωρίς νόημα και περιεχόμενο. Κακώς νοούμενα οφέλη, κομματικά και προσωπικά, παραβλάπτουν το κοινό καλό. Απλό παράδειγμα: Πόσο χρόνο ή ενέργεια αφιέρωσαν κόμματα και βουλή, ή η κυβέρνηση για θετική δράση; Αντίθετα, αναλώθηκαν σε ανέξοδες διακηρύξεις και λαϊκές δίκες της βουλής. Αλήθεια, γιατί δε προηγήθηκε έρευνα, αυτοκριτική βουλής και κομμάτων για δικές τους ευθύνες πριν εγκαλέσουν άλλους;

Σε επιμέρους θέματα, κρίσιμης σημασίας για το μέλλον, οι δομές παραμένουν, η προώθηση συμφερόντων, κομματικών, επαγγελματικών ομάδων και προσωπικών υποσκελίζει το κοινό καλό. Η αντίσταση των κομμάτων στη διαφάνεια, σε σαφή μέτρα κατά της διαφθοράς, αρχίζοντας από τα κομματικά ταμεία, υποδεικνύει τις βαθιές ρίζες του προβλήματος. Η αξιοκρατία παραμένει κύριο ζητούμενο και ...ανέκδοτο. Ο πολίτης μειδιά αν ρωτηθεί “πόσοι διορίστηκαν άξια, γνωρίζουν το αντικείμενό της θέσης και θα πάρουν τον τόπο μπροστά;”. Ακόμα, ο 'διάλογος' για τα συμβούλια των ημικρατικών, με αφετηρία το αξίωμα ότι πρέπει να υπηρετούν την πολιτική της κυβέρνησης, σαφώς πείθει ότι άτομα που γνωρίζουν το αντικείμενο, με ελεύθερη σκέψη, δεν έχουν θέση σε παρόμοιο σχήμα.
Σε επίπεδο κοινωνίας, η παραγωγή πολιτικής σκέψης, η προαγωγή δικαιωμάτων συνυφασμένων με τη σύγχρονη εποχή παραμένουν εμβρυώδη. 

Έλλειμμα δημοκρατικό και αξιακό
Μπορεί κάποιος να αντιτάξει στα πιο πάνω όσα επαγγέλλονται ο πρόεδρος στις πολλαπλές εξαγγελίες του, και τα κόμματα σε διακηρύξεις τους. Όμως, θα παραβλέψουμε πράξεις και συμπεριφορές ευνοώντας σε βαρύτητα τα λόγια τους;
Τέλος, ισχυρό επιχείρημα είναι η 'πρόοδος' και η εφαρμογή μνημονιακών μέτρων. Αυτό ακριβώς, οδηγεί στην μεγάλη παρεξήγηση, και, ταυτόχρονα, καλύπτει τους κινδύνους και τις στρεβλώσεις που προκαλεί η εστίαση στην οικονομική κρίση. Η αντιμετώπιση πιεστικών αναγκών και η υπακοή στην τρόϊκα καθίστανται τα μοναδικά προβλήματα μας. Με τέτοια προσέγγιση, το δημοκρατικό και αξιακό έλλειμμα σε μεθόδους και διαδικασίες συγκαλύπτονται. Το ίδιο και οι αιτίες της κρίσης, η οποία ΔΕΝ είναι οικονομική!

Η κρίση υπήρξε εγγενής στην Κύπρο, αλλά συγκαλυπτόταν από τη γενική ευμάρεια και τη διαφθορά. Εντοπίζεται στο διαχρονικό δημοκρατικό έλλειμμα σε θεσμούς και συμπεριφορές, την απουσία διαφάνειας, σε μη σεβασμό άποψης, τη μη εξυπηρέτηση του κοινού καλού από τους θεσμούς, περιφρόνηση αξιοκρατίας, την ιδιοτέλεια, τη συναλλαγή και άλλα πολλά. Τα πιο πάνω, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις της παγκόσμιας κρίσης έφεραν την κατάρρευση. 

Στην κρίση συνέβαλαν δυστυχώς όλοι η θεσμοί. Αν οι αρχές και οι πολιτικές δυνάμεις φέρουν την κύρια ευθύνη, το ναυάγιο του τόπου οφείλεται κατά κύριο λόγο στην πλήρη ανεπάρκεια ΟΛΩΝ των θεσμών. Έστω ένας από αυτούς, τα ΜΜΕ, επαγγελματικές ή άλλες οργανώσεις, οι ακαδημαϊκοί, η παιδεία ή η εκκλησία, να λειτουργούσε επάξια, οι πολιτικοί δεν θα ήταν σε θέση να διαπράξουν το έγκλημα. Επομένως, έξοδος από την (οικονομική) κρίση δεν αποτελεί εγγύηση για επίλυση των δεινών ή αποτροπή παρόμοιων με τα παρόντα ή πιο καταστροφικών φαινομένων. Απαιτείται αλλαγή, προσήλωση σε δημοκρατικές αρχές και σε αξίες.

Αντ' αυτών, τρόποι και διαδικασίες για λύσεις ή έγκριση μέτρων υποσκάπτουν περαιτέρω το δημοκρατικό και αξιακό έλλειμμα. Κατ'αρχήν, οι δυνάμεις και κύριοι υπεύθυνοι των προβλημάτων χρίζονται σωτήρες. Δεν ανέχονται κριτική, πλήττοντας το θεμέλιο της δημοκρατίας και το δικαίωμα της ελευθερίας έκφρασης. 

Αναιρούνται στοιχεία ελέγχου
Ακόμα πιο παράδοξο, στο όνομα των 'λύσεων' ή συμμόρφωσης σε δεσμεύσεις - με μερικές να αντιβαίνουν τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ, οι πολίτες δέχονται τους ηγέτες και το αναισθητικό, τη 'φυσικότητα' των μέτρων. Αυτή η 'αναισθητοποίηση' έναντι της παραβίασης αρχών, αξιών και θεσμών δημιουργεί προηγούμενο και ακόμα πιο μεγάλους κινδύνους: Όταν εξέλθει ο τόπος από τα μνημόνια, η προσήλωση και ο σεβασμός σε θεμελιώδη δικαιώματα θα έχουν εξασθενήσει κρίσιμα και θα είναι εύκολα αποδεκτή η παραβίαση κανόνων και αρχών. Κάτω από τέτοιες συνθήκες, τα στοιχεία ελέγχου που θα αποτελούσαν ασπίδα και εγγύηση ενάντια σε επιλήψιμες συμπεριφορές και καταχρήσεις, αναιρούνται. Και όμως, αυτά, ο ουσιαστικός ρόλος των θεσμών, ο σεβασμός των κανόνων δημοκρατίας, ένα πλαίσιο αρχών και αξιών, είναι απαραίτητα  ώστε να αποτραπεί νέα κρίση, οικονομική ή άλλη. 

Χριστόφορος Χριστοφόρου
Πολιτικός αναλυτής
Εμπειρογνώμονας του Συμβουλίου της Ευρώπης στα ΜΜΕ και τις εκλογές
Σημείωση: Δημοσιεύτηκε στο Φιλελεύθερο στις 29 Δεκεμβρίου 2013

Sunday, December 29, 2013

Με το φακό των λέξεων

Ελένης Αρτεμίου-Φωτιάδου
Αγαπητέ καινούριε χρόνε,
Παίρνεις κι εσύ σιγά σιγά το δρόμο για τον ιμάντα αποσκευών. Κι έπειτα, νεοαφιχθείς επιβάτης, φορτωμένος με την ιστορία και πορεία σου, θα βγεις με προσμονή και περιέργεια από το κτήριο αφίξεων, θα εισπνεύσεις μια δυο στιγμές από τη νέα χώρα που κατέφθασες και θα ονειροπολήσεις την παραμονή σου, όμοια με κουρασμένο τουρίστα που αναπαύεται στη σκέψη της διάσπασης μιας εξοντωτικής ρουτίνας. Προτού, όμως, συρθείς κι εσύ στα καλντερίμια της καθεστηκυίας βρώσης και πόσης των ελπίδων μας , στάσου μια στιγμή πάνω απ΄την αβάσταχτη… βαρύτητα του είναι μας και άκου τα συνθήματα της φυλλοροούσας αντοχής του κόσμου.

Δεν ξέρουμε πόσο εσύ μπορείς να κάνεις τη διαφορά. Πόσο όνειρο μπορείς να ακουμπήσεις στο προσκέφαλο της ύπνωσής μας και πόση απόγνωση μπορείς να εξαφανίσεις μέσα στο γιορτινό διάκοσμο των πρώτων σου ημερών. Αλλά αυτό δε μας πτοεί. Και τα αιτήματά μας σε σένα, το Μεσσία Χρόνο της σωτηρίας μας, δεν μπορούν να καμφθούν από την ελλειπτική τροχιά όσων ήρθαν και πέρασαν πριν από την έλευσή σου. Γιατί απ΄ τη δική σου παρουσία περιμένουμε τα δυνατά έως αδύνατα, τα κατορθωτά έως ακατόρθωτα. Λες και στα βήματά σου αποτυπώνεται μαγικό ραβδάκι, το οποίο μπορεί να μεταμορφώσει το άδικο σε δίκιο, το ανάξιο σε άξιο, το λάθος σε ορθογραφημένη αποκατάσταση όσων διώξαμε ή όσων αυτοεξορίστηκαν, μια και δεν άντεξαν την παχυδερμία της συνείδησής μας ή την ασυνειδησία της επιδερμικής μας προσέγγισης στα πράγματα.

Μη μιλήσεις τώρα, μη φανείς αφόρητα ειλικρινής και μας γκρεμίσεις την ψευδαίσθηση. ΄Αφησέ μας, έστω και για λίγο, να πιστεύουμε πως μια τουλάχιστον μέρα σου θα έχει χρώμα ροδαλό σαν εικόνα από ανατολή καινούριας προοπτικής. Επίτρεψέ μας να οραματιζόμαστε πως οι φωνές του δρόμου θα είναι πλέον ζητωκραυγές ενθουσιασμού και όχι απέλπιδες λέξεις μιας πεινασμένης και διψασμένης μάζας. Και πως τα ασθενοφόρα θα περιμαζεύουν τώρα « ασθενείς» που υποφέρουν από ανίατη αισιοδοξία και όχι διαμελισμένες καρδιές που καμιά συγκολλητική αγάπη δεν μπορεί να επαναφέρει. Κι ύστερα πέρνα απ΄ όλα τα κοιμητήρια των πόθων μας κι ανάστησέ τους. Γέννησε όσα παιδιά σκοτώσαμε στα πεδία των μαχών μας. Τραγούδησε όσους στίχους εκτελέσαμε στις αψιμαχίες των παθών μας. Σαν ελεήμονας κηπουρός των εποχών, σκόρπισε άνθη και ριζώματα σε όλα τα χώματα που άφησε ακαλλιέργητα η άγονη σκέψη και θέλησή μας. Ζητάμε πολλά;

Στο τέλος, κουρασμένος αλλά ευτυχής που ξεπλήρωσες το χρέος με τα βεβαρημένα επιτόκια των προσδοκιών μας, ντυμένος με όλα τα παράσημα του αφηρωισμού σου, ακούμπησε τον κάματό σου επάνω στην ευγνωμοσύνη μας κι εμείς θα τον νταντέψουμε σαν μικρό παιδί που απαλύνει τις σκληρές μας ώρες με τα χάδια και τα τρυφερά του λόγια. 
 
Σς! ΄Οχι, μη μιλήσεις ακόμα. 
Μη φανείς εκ προοιμίου ειλικρινής και μας σκοτώσεις κι ετούτη τη μικρή μας χίμαιρα. 

Ελένης Αρτεμίου-Φωτιάδου




Saturday, December 28, 2013

Χάρης Μ. Χατζηκυριάκου, Από τους πρωτοπόρους του Κυπριακού Θεάτρου

Μικρό αφιέρωμα σε ένα μεγάλο καλλιτέχνη

Με ελάχιστα εφόδια, αλλά με πολλές αρετές και ικανότητες ο Χάρης Μ. Χατζηκυριάκος διακρίθηκε ως ηγετική μορφή στον επιχειρηματικό τομέα με την ίδρυση του γνωστού Ομίλου εταιριών Φρου-Φρου. Ταυτόχρονα, με την έφεση που είχε στις τέχνες και ιδιαίτερα στη θεατρική σκηνή, -τη μεγάλη του αγάπη-, άφησε εποχή στο Κυπριακό Θέατρο.

Χαρισματικός και καλλιεργημένος με ανήσυχο πνεύμα και ακατάλυτη καλλιτεχνική φλέβα, από νεαρός συγκεντρώνει το ενδιαφέρον του στον άνθρωπο και στη δημιουργική δράση. Οι καλλιτεχνικές τους ανησυχίες βρήκαν από ενωρίς διέξοδο στη θεατρική έκφραση, την οποία υπηρετεί ακούραστα και με μεράκι.

Προικισμένος με σπάνια προσόντα και εργατικότητα, αλλά και με υπέροχη φωνή και υποκριτή ικανότητα, που του έδωσαν την ευκαιρία, να αναπτύξει τις έμφυτές του ικανότητες και να ξεδιπλώσει τα κρυμμένα του ταλέντα.
 
Η έντονη αναζήτηση του μέσω της θεατρικής τέχνης, υποδηλώνει με απόλυτη συνέπεια την οπτική γωνία μέσα από την οποία βλέπει τα πράγματα και την κοινωνία. Στην ουσία, στους διαφόρους ρόλους που αναλαμβάνει με επιτυχία, αναπαριστά τους  προβληματισμούς, που τον απασχολούν και τα ερωτήματα που θέτει για τη ζωή και τον άνθρωπο.

Πρωτοπόρος, οραματιστής και συνεπής στους στόχους του, υπηρέτησε για δεκαετίες με απόλυτο σεβασμό και αξιοπιστία τα θεατρικά δρώμενα του τόπου. Η ωραία και ευγενική φυσιογνωμία του Χάρη έχει διαπρέψει σε πλήθος υπέροχων έργων με κορυφαίους ηθοποιούς του κυπριακού θεάτρου. Αξέχαστες θα μείνουν για τους παλαιότερους και παραδείγματα προς μίμηση για τους νεότερους οι καλλιτεχνικές επιτυχίες της τότε εποχής με πρωταγωνιστές όπως ο Χάρης Χατζηκυριάκου.

Υπήρξε επιτυχημένος ηθοποιός με μεγάλο υποκριτικό ταλέντο και συνέβαλε μαζί με άλλους στη θεατρική ανάπτυξη και παράδοση του τόπου στα δύσκολα χρόνια μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. (Θεία, τύχη αγαθή η μ. μητέρα μου Ρένα Βάσου είχε παίξει μαζί του σε διάφορα επιθεωρησιακά έργα της τότε εποχής).
 
Αληθινός ήρωας της εποχής, γύρω στα 1954 ο Χάρης Χατζηκυριάκου μαζί με άλλους δυναμικούς ηθοποιούς, συνέβαλε ουσιαστικά σ’ ένα μεγάλο επίτευγμα με τη δημιουργία του «Θεάτρου Τέχνης», που υπήρξε ένας σταθμός στα θεατρικά δρώμενα του νησιού. Και φυσικά η ενέργεια τους αυτή δεν σκοπούσε στην επιχειρηματική δράση, αλλά ως γνήσιοι θεατρόφιλοι σκοπούσαν στην πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου τους.

Σεμνός και καταδεκτικός  δείχνει σεβασμό  στους γύρω του. Σταθερά προσηλωμένος σε αρχές και υψηλά ιδανικά, τα μεταλαμπάδευσε με επιτυχία στην αγαπημένη του οικογένεια και τα λατρευτά του εγγόνια.

Το βάθος της σκέψης και η ωριμότητα  της κρίσης του, ενισχύονται από το  λιτό, αλλά άκρως περιεκτικό λόγο που εκφράζει ελεύθερα και με παρρησία. Ο τεχνοκρατικός και καλλιτεχνικός αυτός συνδυασμός καθιστά την ενδιαφέρουσα προσωπικότητα του ιδιαίτερα ασυνήθιστη και λαμπερή.
 
Λεπτός άνθρωπος στους τρόπους και στις ενέργειες του, ξεχωρίζεις εύκολα την ολοφάνερη καλαισθησία που τον διακρίνει μέσα από την υψηλή αισθητική που την βλέπεις στο ντύσιμο, αλλά και στην πηγαία ευγένεια του…

Όσοι το γνώρισαν μέσα από θεατρικούς του ρόλους και τα επιχειρηματικά του έργα παραδέχονται πως ο Χάρης διαθέτει αυτό το σπάνιο και απροσδιόριστο 'κάτι' που ξεχωρίζει τα αστέρια από τους απλούς ηθοποιούς, τους ηγέτες από τους κοινούς θνητούς.

Ακόμη και τώρα στα βαθιά του γεράματα, αειθαλής και πράος, προσπαθεί με αξιοπρέπεια και  ακατάπαυστα, να διατηρήσει την ομορφιά, που κρύβει βαθιά μέσα του.

Το Κυπριακό Θέατρο του οφείλει πολλά και η Πολιτεία άλλα τόσα για τα θαυμαστά επιτεύγματά του. Τυχεροί όσοι τον γνώρισαν από κοντά και συνεργάστηκαν μαζί του. Το μικρό αυτό αφιέρωμα αποτελεί ελάχιστη σπονδή στη μεγάλη και ανεκτίμητη προσφορά του στον τόπο.

Τέλος, εάν θα έπρεπε, να χαρακτηρίσω με μία μόνο λέξη το Χάρη Χατζηκυριάκου και την προσωπικότητά του, θα διάλεγα τη λέξη «ηγέτης»… Πιστεύω, ότι αυτό τα λέει όλα!
Φοίβος Νικολαΐδης
 
Βιογραφικό
Ο Χάρης Μ. Χατζηκυριάκου γεννήθηκε στην Αμμόχωστο το 1920. Αποφοίτησε από το γυμνάσιο Αμμοχώστου (Εμπορικός Κλάδος) το 1938. Αρχικά εργάστηκε στην εταιρεία Ν. Π. Λανίτης Λτδ, Αμμοχώστου. Το 1940 μετετέθη επί προαγωγή στο νεοσύστατο τότε γραφείο στη Λευκωσία, όπου εργάστηκε συνολικά για 32 χρόνια, μέχρι το τέλος του 1969. Κατά τη διάρκεια της υπηρεσίας του, ανήλθε τις διάφορες ιεραρχικές βαθμίδες της εταιρείας και έγινε Γενικός Διευθυντής για τις πόλεις και επαρχίες Λευκωσίας, Μόρφου και Κερύνειας.

Κατά τα έτη 1942 – 1947 είχε προσωπική εμπλοκή και συμμετοχή στην ίδρυση του Επαγγελματικού Θεάτρου Κύπρου. Κατά το τέλος της δεκαετίας του 1960 διετέλεσε μέλος του Ιδρυτικού Συμβουλίου του ΘΟΚ και του Διοικητικού Συμβουλίου του ΚΕΒΕ. Επίσης διετέλεσε 1ος Πρόεδρος του Συνδέσμου Μπισκοτοποιίας, Σνακς και Ζαχαρόπτηκτων του ΚΕΒΕ.

Το 1965 ίδρυσε τη βιομηχανία Φρου Φρου, το 1974 την εταιρεία Athalassa Farm Ltd και το 1983 την εταιρεία Haris M. Hadjikyriacos (Holdings & Management) Ltd. Είναι νυμφευμένος με την Αριάδνη Φρατζεσκάκη – Χατζηκυριάκου και έχουν 3 παιδιά, τη Νόρα, τη Μαρία και τον Άλκη.
 
 1944 Οι απάχηδες των Αθηνών
 1. 1946 Του Φτωχού τ' αρνί 2. Ναπολέων ο Χάρης με τον Φαίδρο Σ.
1. No info, 2. 1946 Οπερέττα Το Παιδί του Δρόμου,3. No info, 4. Ποπολάρος, 5&6 Το ξύλο βγήκε απ τον Παράδεισο.
Το 1942 ιδρύθηκε το πρώτο επαγγελματικό θέατρο, το «μουσικό θέατρο Λυρικό». Έπειτα δημιουργήθηκαν και οι θίασοι «Ένωση Kαλλιτεχνών Λευκωσίας», το «Nέο Λυρικό» και ο «Oρφέας».


Η θεατρική δραστηριότητα στην Κύπρο είναι αρκετά παλιά και περιλαμβάνει φυσικά το ντόπιο ερασιτεχνικό θέατρο των πόλεων, της υπαίθρου, τους θεατρικούς χώρους κ.λπ. Επί Αγγλοκρατίας το θέατρο αναδεικνύεται μέσα από την κοινωνική και πολιτική ζωή της κοινωνίας.


Η πιο σοβαρή εξέλιξη που εμπλούτισε το θεατρικό τοπίο της Κύπρου ήταν η ίδρυση του «Νέου Λυρικού» τον Απρίλιο του 1943. Τέλη του 1943 εμφανίστηκε και ο νέος επιθεωρησιακός θίασος ο Ορφέας.
 Οι Γιαννηδες - Οι Απάχηδες των Αθηνών

Στη μεταπολεμική Λευκωσία του 1945 ζούσαν λιγότερο από 100 χιλιάδες άνθρωποι. Παρ' όλα αυτά δραστηριοποιούνταν με επιτυχία τρεις μόνιμοι θίασοι, η Ένωση Καλλιτεχνών Λευκωσίας, το Νέο Λυρικό Θέατρο και ο Προμηθέας, πέραν των ελλαδικών θιάσων που επισκέπτοντο το νησί. Ο κινηματογράφος και το θέατρο αποτελούσαν κύρια μέσα ψυχαγωγίας τότε του κόσμου.
Στελέχη του Θεάτρου Τέχνης (1947), Χάρης Χατζηκυριάκου, Αντρέας Μακρίδης, Φλωρεντία Δημητρίου, Φιλής Καραβιώτης, Ανδρέας Μούστρας κ.ά.
 Αποκόμματα εφημερίδων της εποχής.
 Εξαιρετικές θεατρικές εκτελέσεις, που άφησαν εποχή.
 

Του 1940 συναντούμε και τις πρώτες Kύπριες ηθοποιούς που ασχολούνται επαγγελματικά
με το θέατρο.

 To 1944 ιδρύθηκε το πρώτο ερασιτεχνικό θέατρο πρόζας ο «Προμηθέας».
 Προγράμματα της εποχής. 
Από την εκδήλωση τιμής στο Χάρη Μ. Χατζηκυριάκου - Φεβρουάριος 2013

Τιμώντας ανθρώπους όπως τον Χάρη Μ. Χατζηκυριάκου τιμάμε τους εαυτούς μας!
Γνωστός και επιτυχημένος επιχειρηματίας του Ομίλου εταιριών Φρου Φρου, ο χαρισματικός Χάρης εκτός από ηγετική μορφή στον τομέα του με σπάνια προσόντα και ευαισθησίες, ξεχώριζε πάντοτε για το άψογο του χαρακτήρα του, το ενδιαφέρον του για τα κοινά και την προσήλωση του σε αρχές και υψηλά ιδανικά που μεταλαμπάδευσε με επιτυχία στην αγαπημένη του οικογένεια και τα λατρευτά του εγγόνια.
Με πολλές αρετές, διαισθητική ικανότητα, φιλοσοφικές ανησυχίες, με σοφία, στωικότητα, ανθρωπιά, φιλανθρωπία και όχι μόνο, ο Χάρης Μ. Χατζηκυριάκου διακρίνεται για τις επιχειρηματικές του ικανότητες αλλά ταυτόχρονα και την έφεση και αγάπη του στις τέχνες. 


Υπήρξε επιτυχημένος ηθοποιός και συνέβαλε μαζί με άλλους στη θεατρική παράδοση και ανάπτυξη του τόπου στα δύσκολα χρόνια μετά το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο. (Θεία, τύχη αγαθή η μ. μητέρα μου Ρένα Βάσου είχε παίξει μαζί του σε διάφορα επιθεωρησιακά έργα της τότε εποχής).


Ο τεχνοκρατικός και καλλιτεχνικός αυτός συνδυασμός καθιστά την ενδιαφέρουσα προσωπικότητα του ιδιαίτερα ασυνήθιστη και ολοκληρωμένη. Η ωραία εκδήλωση τιμής από την οικογένεια, τους συνεργάτες και τους πολλούς φίλους του, εξελίχτηκε σε μυσταγωγία τιμής και ευγνωμοσύνης προς το πρόσωπο του και την αξιοθαύμαστα σεμνή προσωπικότητα του.


Την εκδήλωση παρουσίασε ο διακεκριμένος ηθοποιός Σταύρος Λούρας, ο οποίος διακρίνεται στην τελευταία φωτογραφία μαζί με τους παλιούς ηθοποιούς Παντελάκη Παντελίδη και Ευαγόρα Νικολούδη με τη σύζυγο του Γιανούλα.
 
Φοίβος Νικολαΐδης

ΡΙΚ (Άσε Γιώργο…)

Του Γιώργου Πήττα
Οδηγούσα. Πλησίαζε ώρα για δελτίο ειδήσεων, οπότε ενστικτωδώς άλλαξα σταθμό. Έφυγα από το Bayrak Klasik στο οποίο είμαι συχνά συντονισμένος και μεταφέρθηκα σε έναν μη «ψευδοσταθμό» της προσφιλούς, θαλασσοφίλητης και τρυφερής πατρίδος, προκειμένου να ενημερωθώ.

Η πρώτη είδηση, ήταν αυτή τη φορά οι επικείμενοι διορισμοί των καινούργιων διοικητικών συμβουλίων στους δημόσιους και ημικρατικούς οργανισμούς. Μεγάλα λόγια, παχιά σαν θρεμμένες γαλοπούλες, με περιεχόμενο αφράτο: Ανεξαρτησία, μακριά από κομματικά συμφέροντα, αξιοκρατία, στελέχη με προσόντα που μπορούν να «κάνουν τη δουλειά σωστά».

Λόγια, που δεν έχω την παραμικρή ιδέα γιατί τα λένε, αφού, κανένας στοιχειωδώς σκεπτόμενος άνθρωπος δεν τα πιστεύει. Δύο οι εξηγήσεις : Είτε συνειδητά δεν τους ενδιαφέρουν οι «στοιχειωδώς σκεπτόμενοι πολίτες» ελπίζοντας πως θα τους καταστήσουν αργά αλλά σταθερά και αυτούς περιθωριακούς, είτε δεν ζουν στην πραγματικότητα.

Ωστόσο, έχω να συμφωνήσω σε μεγάλο βαθμό με αυτό που είπε ο κύριος Προδρόμου (αν δεν απατώμαι αυτός ήταν): Σίγουρα, οι διοικήσεις των οργανισμών, δεν μπορεί να είναι ταγμένες κόντρα στην πολιτική που σε γενικές γραμμές έχει δεσμευτεί η κυβέρνηση να ακολουθήσει.

Οι όποιες πιέσεις υπέρ ή κατά αυτής την πολιτικής, ανήκουν στα κόμματα, στην κοινωνία και σε φορείς. Ωστόσο, στα πολλά και ωραία λόγια δεν άκουσα τίποτα για την εξαιρετικά ιδιαίτερη περίπτωση που είναι το Ραδιοφωνικό Ίδρυμα Κύπρου.

Η Δημόσια Ραδιοφωνία και Τηλεόραση βρίσκεται, ή μάλλον πρέπει να βρίσκεται, στον αντίποδα της φιλοσοφίας που διέπει για παράδειγμα την ΑΗΚ ή την CYTA. Η Δημόσια Ραδιοφωνία και Τηλεόραση, δεν είναι εκεί για να υπηρετεί την σημερινή, τη χτεσινή ή την αυριανή Κυβέρνηση.

Υπάρχει για να υπηρετεί την Ενημέρωση και τον Πολιτισμό, αξίες δηλαδή που πρέπει να είναι κτήμα των πάντων. Δεν ξέρω ποιες είναι οι προθέσεις της Κυβέρνησης και κυρίως ποια είναι η αντίληψη που έχει για τον ρόλο του ΡΙΚ. Διάβασα και άκουσα διάφορα αυτόν τον καιρό.

Το ΡΙΚ-κατά τη γνώμη μου- δεν οφείλει να είναι «ανταγωνιστικό» με την τρέχουσα αγοραία έννοια. Το ΡΙΚ όπως όλες οι σοβαρές δημόσιες ραδιοτηλεοράσεις, πρέπει να έχει εξαιρετικά υψηλό ποιοτικό πήχη, να είναι αυστηρό, αυστηρότατο σε όσους εργάζονται ή συνεργάζονται με αυτό και να μην τους αφήνει «σε χλωρό κλαρί» απαιτώντας διαρκώς το καλύτερο.

Το ΡΙΚ δεν έχει λόγο να συναγωνίζεται τα ιδιωτικά κανάλια και ραδιόφωνα σε εκπομπές χαβαλέ, κουτσομπολιού και σαχλαμάρας. Ταυτόχρονα, δεν έχει λόγο να παριστάνει το κορδωμένο σοβαροφανές ίδρυμα την στιγμή που συχνά, δεν ξέρει να είναι πραγματικά σοβαρό. 

Το ΡΙΚ οφείλει-αυτός είναι ο ρόλος του- να είναι η ΕΛΙΤ. Η αφρόκρεμα. Να περιλαμβάνει στο πρόγραμμα , πράγματα που είναι «αντιεμπορικά» και δεν θα βρουν ποτέ θέση αλλού. 

Υπό την προϋπόθεση: Να είναι στελεχωμένο από ανθρώπους κεφάτους, με γνώσεις και διάθεση, που να είναι σε θέση να κάνουν το πιο «εξειδικευμένο» θέμα, λαϊκό. Δηλαδή, να είναι σε θέση να κάνουν δημοφιλή και hit μία συμφωνία του Beethoven, να παρουσιάσουν τον Σεφέρη με τρόπο που ο ακροατής / θεατής να νιώσει οικεία, να συστήσουν έναν Καστοριάδη έτσι, ώστε να τον κάνουν προσιτό. Δουλειά του ΡΙΚ είναι το άνοιγμα στους δημιουργούς-νέους και όχι.

Δημοσιογραφικά; Έχει σχεδόν τρελή πλάκα που όλοι οι παράγοντες φέρνουν ως παράδειγμα δημοσιογραφικής κουλτούρας το BBC στο οποίο πρωθυπουργοί και υπουργοί ιδρώνουν και λύνουν τις γραβάτες από την δημοσιογραφική πίεση, αλλά, οι ίδιοι παράγοντες, μόλις νιώσουν ένα ελάχιστο ψήγμα πίεσης θεωρούν τον δημοσιογράφο «όργανο του αντιπάλου». Και το ΡΙΚ, διαθέτει αρκετούς εξαιρετικούς υπηρέτες της ενημέρωσης. Ας τους αφήσουν επιτέλους, να κάνουν τη δουλειά τους, όπως αυτοί ξέρουν!

Έγραφα στην αρχή, πως ακούω συχνά το Bayrak Klasik. Δεν καταλαβαίνω λέξη, δεν γνωρίζω τουρκικά. Όμως είναι ένα ραδιόφωνο- συγνώμη, ψευδοραδιόφωνο- το μοναδικό σε αυτή τη χώρα, που εκπέμπει 24 ώρες το 24ωρο ένα υπέροχο μείγμα κλασικής μουσικής, μαζί με μουσικές του κόσμου, jazz και διαμάντια της ροκ. Κάποτε, το «εξομολογήθηκα» σε έναν κορυφαίο παράγοντα του ΡΙΚ. «Και εγώ το ακούω, είναι απίθανο» μου είπε. Έμεινα «κόκαλο»!

«Καλά…» του λέω. «Γιατί τόσα χρόνια δεν έχουμε φροντίσει να έχουμε κάτι ανάλογο; Γιατί εκείνη η ριμάδα η συχνότητα του 4ου είναι ένα διαρκές play list στο οποίο ανθολογούνται τα αθλιότερα ελληνικά τραγούδια και δεν υπάρχει στη θέση του ένα ραδιόφωνο για την καλή μουσική και τον Πολιτισμό, στο πρότυπο του Ελληνικού Τρίτου-ας πούμε;».

Η απάντηση ήταν ένα πικρό «άσε Γιώργο…άσε» Δεν τον είδα ξανά οπότε δεν έμαθα ποτέ τι έπρεπε να… αφήσω. Ούτε καν μπορώ να υποψιαστώ. Ίσως και να μη θέλω. Αυτό που ξέρω, είναι πως η Δημόσια Ραδιοτηλεόραση σε έναν τόπο «μια μπουκιά» όπως είναι η Κύπρος, θα μπορούσε να κάνει θαύματα. Με γερές οικονομίες, με γενναίες περικοπές αλλά με απολύτως ορθολογικά κριτήρια, με θαρραλέα αξιοποίηση των ταλέντων που υπάρχουν εκεί μέσα αλλά δεν τους δίδεται η ευκαιρία και με την προσέλκυση λίγων αλλά καλών εξωτερικών συνεργατών.


Το ΡΙΚ, δεν μπορεί να είναι φέουδο κανενός. Ούτε των κομμάτων, ούτε των συντεχνιών, ούτε των τεμπέληδων. Το ΡΙΚ οφείλει να είναι ένα διαρκές μαγειρείο Πολιτισμού και Κουλτούρας σε όλα τα επίπεδα. Μπορεί; Μπορεί. Αλλά, μάλλον… «άσε Γιώργο.» 

Γιώργος Πήττας
politispittas@gmail.com